Biriciklik kavramı bağlamında halk müziği vokal icrasında kişisel üslûplar - İki kadın icracının karşılaştırmalı analizi

Abstract

Sosyal bir varlık olarak insan bütün hayatını, içine doğduğu sosyal ve fiziksel ortamın sahip olduğu şartlar ve değerlere göre organize etmiştir. İnsan davranışları da bu ortam ve sosyal çevreye göre şekillenmiştir. Müzikte üslûp, müzikal ifadenin yanı sıra aynı zamanda sözel ve davranışsal ifadeyi de içerisine alan kişisel / bireysel bir olgudur. Bu çalışmada üslûp olgusu ve üslûbu belirleyen etmenler, biriciklik kavramı çerçevesinde etnomüzikolojik bakış açısıyla açıklanmış, üslûbu belirleyen toplumsal etmenleri ortak olan iki kadın kaynak kişinin vokal icralarındaki bireysel farklılıklar karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Kaynak kişilerin kişisel üslûplarındaki ayrışmalar, üslûp olgusunun da insan gibi biricik olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmanın ortaya koyduğu bir diğer unsur da vokal icrada üslûp olgusunu müzik yazısına aktarmada yeni bir yöntem geliştirilmiş olmasıdır. Şimdiye kadar üslûp üzerine yapılan çalışmalarda yörelerin konuşma ağzı ve fonetik alfabesi esas alınırken, bu çalışmada vokal icra sırasında konuşma ağzından farklılaşan sesletim özellikleri tespit edilmiş ve yeni semboller kullanılarak müzik yazısına aktarılmıştır. Önerilen semboller, üslûp üzerine yapılacak olan yeni çalışmalarda geliştirilebilir. Bu çalışmada önerilen sembollerin belirlenmesinde dikkat ettiğimiz en önemli husus, müzik notasını okuyan müzisyenlerin konuyu daha kolay anlayabilmelerini ve ortaya koyduğumuz iki kadın kaynak kişinin bireysel üslûplarını kolaylıkla seslendirebilmelerini sağlamaya çalışmaktır. Bu sebeple müzik yazısına eklenen tüm yeni sesletim işaretleri, sade ve kolay anlaşılabilir bir mantık üzerinden kodlanmıştır. Böylelikle halk müziğinde üslûp üzerine yapılacak olan çalışmalara model olmak amaçlanmıştır.Human being, as a social creature, has organized all lifetime according to terms and values of social and physical environment which man was born in. Behaviour of human being is also shaped according to this atmosphere and social environment. Style in music is also personal / individual phenomenon including verbal and behavioral expression beside the musical expression. In this study, phenomenon of style in music and factors which is determine this style are explained in the scope of uniqueness with the perspective of ethnomusicological and examined comparatively individual differences in vocal performance of two female source persons who have common social factors that determine the their style. Divergence in personal style of source persons revealed that the phenomenon of style is also unique like human beings. Another output of this study is that a new method has been developed to transfer the phenomenon of style in vocal performance to music writing. While, dialect and phonetic alphabet of the regions have been based in studies about style up to now, in this study the pronounciation features that differ from the spoken dialect during vocal performance have been determined and transferred to music writing using new symbols. Symbols which is suggested can be improved in new studies which will be done on style. The most important consideration which is been watched out by us in determining symbols suggested, try to ensure that musicians who read the musical notation to understand the subject more easily and provide personal style of two female source persons who is explained by us, vocalize easily. Therefore, all new pronunciation symbols added to the music script are coded over a simple and easily understandable logic. In such a way, it is aimed to be a model for the studies about the phenomenon of style in folk music.132