Okul yöneticilerinin mobbinge uğrama düzeylerinin bazı demografik değşkenlere göre incelenmesi

Abstract

Çalışma hayatının en büyük handikabı olan Mobbing maalesef hayatımızdaki yerini almıştır. Bu tez çalışmasının amacı geleceğimizi şekillendiren eğitim kurumlarındaki yöneticilerin Mobbing'e uğrama düzeylerini ve bu olgunun bazı demografik değişkenler açısından değişim gösterip göstermediğinin saptanmasıdır. Günümüzde çalışma hayatındaki psikolojik değişimler uzun bir süreçte ortaya çıktığı için fark edilmesi güç olabilirken fiziksel değişimler daha çok ilk bakışta fark edilebilmektedir. Bu yüzden fiziksel taciz veya zorbalıklar için daha kolay ve daha net önlemler alınsa da psikolojik taciz ve duygusal şiddete maruz kalan bireyler için kesin çözüm yolları önerilememektedir. Mobbing, bireye fiziksel ve psikolojik hasar vermesine rağmen günümüzde yeterli farkındalık oluşturulamadığı için gerekli önlemlerin alınmasında da eksikliklerin olduğu bir olgudur. Hatta bu gerçek yakın tarihe kadar toplumumuzda bilinmediği için hep göz ardı edilmiştir. Mobbing işyeri ve okulda ciddi bir stres kaynağı teşkil etmekte olup, iş yerinde ve okulda mobbinge maruz kalanlar, artan sıkıntılar, performans düşüklüğü, motivasyon eksikliği ve sosyal sorunlar yaşamaktadırlar. Motivasyon eksikliğinden kaynaklan iş kazaları olabilmekte ve kişi depresyona girerek ciddi sağlık sorunları yaşamaktadır. Bu baskıların ve sağlık sorunlarının sonucunda işten çıkma, çıkarılma, kovulma veya istifa etme gibi durumlarla karşı karşıya kalmaktadır. Mobbing, sadece bireye değil aynı zamanda örgütün veya kurumun sosyal yapısına zarar vermekte, örgütteki iletişimi zayıflatması ile performans düşüklüğüne de sebep olmaktadır. Mobbing örgüt içinde maddi ve manevi kayıplara yol açan bir sorun olarak değerlendirilmelidir. Okul yöneticilerinin mobbinge uğrama düzeyini tespite hizmet etmek amacıyla, Leymann'ın 'Leymann Inventory Psychological Terrorism (LIPT)' ölçeğinden faydalanılmıştır. LIPT ölçeğine, pilot görüşmelerin ardından araştırmanın amaçları doğrultusunda çeşitli sorular eklenmiş; tasarlanan anket formu okul yöneticilerine uygulanmıştır. Betimsel Tarama Yöntemi ile yapılan ve anketi yanıtlayan 243 yönetici örneklemine bir dizi istatistiksel ve nitel analiz yapılmıştır. Elde edilen sayısal verilerin analizinde SPSS yazılımından yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları, okul yöneticilerinin mobbing olarak tanımlanabilecek davranışlarla sıklıkla karşılaşmadıklarını ortaya koymaktadır. Çalışma bulguları, cinsiyete göre mobbinge uğrama düzeylerinin farklılık gösterdiğini; yaş, medeni hal, çalıştıkları kurum ve mesleki kıdeme göre mobbinge uğrama düzeylerinin farklıklar göstermediğini ortaya çıkarmıştır. Anahtar kelimeler: Okul Yöneticileri, Mobbing, Duygusal Taciz, YıldırmaMobbing, the biggest handicap in working life, has unfortunately taken place in our lives. The aim of this study is to determine the levels of exposition to mobbing of managers in educational institutions which construct our future and whether this phenomenon changes with regards to some demographical variances. Today, psychological changes in working life cannot be easily noticed because they come out in o longer process, while the physical changes can be noticed immediately. So more certain precautions can be taken for physical abuse or bullying; however, certain solutions for psychological harassment or emotional violence cannot be offered. Mobbing is a phenomenon for which there is a lack of precautions because of inadequate awareness. Indeed, this reality has been ignored until recently as it wasn't known in our society. Mobbing is a serious resource of stress at work or school and those who are exposed to it experience problems like increasing nuisances, law performance, lack of motivation and social troubles. Work accidents can happen due to lack of motivation and one can get depressed and have serious health problems. Also, the person may have to deal with the situations like quitting, being fired or resigning. Mobbing damages not only the individual but also the social construction of the organization and the institution. It also causes law performance as it weakens the communication in the organization. Mobbing should be seen as a problem which causes pecuniary and moral losses in the organization. In order to determine the levels of exposition to mobbing of managers in schools, LIPT, Leymann Inventor Psychological Terrorism scale has been used. After the pilot interviews, different questions have been added to the LIPT according to the aims of the research. A series of statistical and qualitative analysis prepared with Descriptive Scanning Method has been administered to the 243 sample of managers who answered the questionnaire. The numeric data of the results has been analyzed with the SPSS program. Results of the research reveals that school managers do not often face behaviors that can be defined as mobbing. Findings reveal that levels of exposure to mobbing differ according to the genders; however, it doesnt't differ according to age, marital status, workplace or seniority. Key words: School Managers, Mobbing, Emotional Abuse, Intimidation