Okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyet rolleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine yönelik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramı anlam olarak birbirinden farklı olmasına rağmen birbirlerinin yerine kullanılan kelimelerdir. Toplumsal cinsiyet kavramı öznel bir kavramken cinsiyet kavramı nesnel bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal cinsiyet kültür, zaman, yaşadığı yer ve aile tipi gibi etkenler ile değişime uğramaktadır. Toplumsal cinsiyet ilk olarak aile ortamında öğretilmektedir. Çocukların ilk etkileşim kurduğu ve ilk sosyal çevresi anne ve babasıdır. Çocuklar okula başlaması ile beraber akranları ve öğretmenleri ile yeni bir sosyal çevrenin içine girer. Bu sosyal çevrede öğretmenin sahip olduğu algılar oldukça önemlidir. Öğretmenler sınıf içerisinde bilinçli olarak ya da olmayarak kendi algılarını yansıtmaktadırlar. Günlerinin büyük bir bölümünü okulda öğretmenleri ile geçirdiklerinden dolayı çocukların algıları üzerinde öğretmenlerin nasıl bir algıya sahip oldukları oldukça önemlidir. Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyetleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algıları alt boyutlarını yordamada cinsiyet rollerinin aracılık rolünün incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul ili Anadolu yakası Tuzla ve Pendik ilçelerinde 5 yaş grubunda görev yapmakta olan toplam 332 (295 kadın; 37 erkek) okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında veri toplama aracı olarak 'Kişisel Bilgi Formu', 'Bem Cinsiyet Rolleri' ve 'Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf İçi Toplumsal Cinsiyet Algıları' ölçekleri kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 22.00 paket programında aracılık analizi PROCESS macro ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre okul öncesi öğretmenlerinin cinsiyetleri ile sınıf içi toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algıları alt boyutlarını arasındaki ilişkiye kadınsı cinsiyet rolünün aracılık ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada erkek okul öncesi öğretmeninin olmasına rağmen sınıf içerisinde erkeksi rolünün aracılık etmediği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: okul öncesi öğretmeni, cinsiyet, toplumsal cinsiyet rolü, toplumsal cinsiyet algılarıAlthough the concepts of gender and gender are different from each other in terms of meaning, they are words that are used interchangeably. While the concept of gender is a subjective concept, the concept of gender appears as an objective concept. Gender is subject to change with factors such as culture, time, place of residence and family type. Gender roles are first taught in the family environment. Children's parents are the first people they interact with and their first social environment. When children start school, they enter a new social environment with their peers and teachers. The perceptions of the teacher in this social environment are very important. Teachers reflect their own perceptions consciously or unconsciously in the classroom. Since they spend most of their days with their teachers at school, it is very important what kind of perception teachers have on children's perceptions.The main purpose of this research is to examine the mediating role of gender roles in predicting the sub-dimensions of pre-school teachers' sex and their perceptions of gender roles in the classroom. The study group of the study consists of a total of 332 (295 female; 37 male) pre-school teachers working in the age group of 5 in Tuzla and Pendik districts of the Anatolian side of Istanbul province. Within the scope of the research, 'Personal Information Form', 'Bem Sex-Role Inventory' and 'Pre-school Teachers' Perceptions of Gender in Classroom' scales have been used as data collection tools. The research data have been analyzed by using the PROCESS macro for mediation analysis in the SPSS 22.00 package program. According to the results of the research, it has been concluded that the relationship between the sex of preschool teachers and their perceptions of gender roles in the classroom is mediated by the feminine gender role. In addition, the study's findings have shown that even though there are male pre-school instructors, the masculine role in the classroom does not mediate. Keywords: preschool teacher, sex, gender role, gender perceptions