Çocukluk Çağı Travmaları ve Somatizasyon Arasındaki İlişkide Utanç, Suçluluk ve Algılanan Sosyal Desteğin Aracı Rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yetişkin bireylerde çocukluk çağı ve somatizasyon arasındaki ilişkide algılanan sosyal destek, sürekli utanç ve suçluluğun aracı rollerini incelemektir. Araştırmanın örneklemi, İstanbul'da yaşayan 18-65 yaş arasındaki 405 katılımcıdan (261 kadın, 144 erkek) oluşmaktadır. Bu araştırma, ilişkisel tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür ve katılımcılar kolayda örnekleme yoluyla seçilmiştir. Katılımcılar 'Google Forms' aracılığıyla ölçeklere ulaşmıştır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travması Ölçeği (ÇÇTÖ-33), Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R) (Somatizasyon Alt Ölçeği), Sürekli Utanç ve Suçluluk Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 27.0 paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız örneklem t-testleri, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon analizleri ve Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır. Çocukluk çağı travmaları ile somatizasyon arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Somatizasyon, sürekli utanç ve suçluluk duyguları ile pozitif yönlü orta düzeyde ve algılanan sosyal destek ile negatif yönlü zayıf düzeyde ilişkili bulunmuştur. Yapısal eşitlik modeli bulguları, travmanın somatizasyon üzerindeki etkisinin hem doğrudan hem de utanç ve suçluluk aracılığıyla dolaylı olarak gerçekleştiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, sosyal desteğin doğrudan etkisi anlamlı bulunmamakla birlikte, dolaylı yollardan duygusal süreçler aracılığıyla somatizasyona etki edebileceği görülmüştür.The aim of this study is to examine the mediating roles of perceived social support, trait shame, and guilt in the relationship between childhood trauma and somatization among adults. The sample consisted of 405 participants (261 women and 144 men) aged between 18 and 65 residing in Istanbul. The study was conducted using a correlational survey model, and participants were selected through convenience sampling. Data were collected via online forms (Google Forms), and the participants voluntarily completed the scales. The data collection tools included the Demographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-33), Symptom Checklist (SCL-90-R) Somatization Subscale, Trait Shame and Guilt Scale, and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS). The data were analyzed using SPSS 27.0 software. Descriptive statistics, independent samples t-tests, one-way ANOVA, correlation analyses, and Structural Equation Modeling (SEM) were employed. A significant and positive relationship was observed between childhood trauma and somatization. Somatization was found to be moderately and positively correlated with trait shame and guilt, and weakly and negatively correlated with perceived social support. Structural equation modeling results indicated that the effect of trauma on somatization occurs both directly and indirectly through shame and guilt. Although the direct effect of perceived social support on somatization was not statistically significant, it may influence somatization indirectly through emotional processes.