Ait Olma İhtiyacının ve Haberdar Olmanın Psikolojik Dışlanmaya Gösterilen Tepkiler Üzerindeki Etkileri

Abstract

Bu çalışmada, önceden haberli ya da habersiz olarak dışlanmaya maruz kalıp kalmamanın bireylerin psikolojik dışlanmaya gösterdikleri tepkiler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Üniversite öğrencisi olan 120 katılımcı üzerinde psikolojik dışlanma değişimlemesi sanal top oyunu yoluyla gerçekleştirilmiş ve katılımcıların duygusal tepkileri, ait olma, benlik değeri, kontrol ve anlamlı var oluş ihtiyaçlarının tatmin düzeyi ile kendilerini dışlayan grup üyeleri hakkındaki izlenimleri incelenmiştir. Bulgular, hem önceden haberli hem de habersiz olarak psikolojik dışlanmaya maruz kalanların olumlu duygularında, dört temel ihtiyacın tatmin düzeyinde ve kendilerini dışlayanlar hakkındaki olumlu izlenimlerinde psikolojik dışlanmaya maruz kalmayanlara kıyasla azalma olduğunu göstermiştir. Öte yandan, ait olma düzeyi bir bireysel ayrılık değişkeni olarak ele alındığında, psikolojik dışlanmaya gösterilen tepkilerde bir farklılaşma görülmemiştir. Bu bulgular Williams'ın, (2001; 2007; 2009) modelinde öne sürmüş olduğu, psikolojik dışlanmaya gösterilen anlık tepkilerin durumsal ve bireysel ayrılıklar değişkenlerinden etkilenmeyeceğine ilişkin görüşünü desteklemektedir. Bununla birlikte, önceden haberdar olanların benlik değeri kontrol grubundan daha düşük, ancak önceden haberdar olmayanlara kıyasla daha yüksek bulunmuştur. Bu farklılaşma ise sosyometre kuramına göre açıklanmıştır.