İlkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Araştırmada ilkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek amaçlanmaktadır. Bu araştırmanın çalışma grubu 2014–2015 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Maltepe ilçesindeki tesadüfi olarak seçilen ilkokullarda görev yapan 282 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla 'Maslach Tükenmişlik Envanteri' ve 'Örgütsel Vatandaşlık Ölçeği ' kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen veriler kodlanarak bilgisayar ortamında SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Hipotez testlerinin analizinde bağımsız örnek t-testi, anova testi, scheffe testi, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; Öğretmenlerin tükenmişlik puanlarının orta düzeyde olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin tükenmişlik ölçeği puanlarının cinsiyet değişkenine göre grupların aritmetik ortalamaları arasında tüm ölçek ve hiçbir alt boyutta anlamlı farklılık bulunmazken, eğitim durumu, yaş ve kıdem durumuna göre anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı düzeylerinin katılıyorum seviyesinde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı puanlarının cinsiyet değişkenine göre grupların aritmetik ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Kadınların daha fazla örgütsel vatandaşlık davranışı sergilediği görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ölçeği puanlarının yaş, eğitim durumu, kıdem değişkenlerine göre ve grupların aritmetik ortalamaları arasında toplam ölçek ve hiçbir alt boyutunda anlamlı farklılık görülmemiştir. Öğretmenlere uygulanan tükenmişlik ölçeği ile örgütsel vatandaşlık ölçeği arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunduğu görülmüştür. Tükenmişlik arttıkça vatandaşlık davranışları azalmaktadır.This research explores whether there is a relationship between primary school teachers' burnout syndrome and their organizational citizenship behavior. The participants of this research include 282 primary school teachers working at randomly selected primary schools in Maltepe, Istanbul, in 2014-2015 Academic Year. This research uses 'Maslach Burnout Inventory', 'Organizational Citizenship Behavior Scale' and 'Personal Information Form' for data collection. The data is coded and analyzed through SPSS. The frequency and percentages for first half of the scale is calculated through t and ANOVA tests. The data shows that the teachers' burnout scores are 'fair'. While the arithmetic average does not show any meaningful difference according to gender variable, the averages change according to education, age, and seniority. The study also indicates that the level of teachers' organizational citizenship behavior is 'good' (I agree). Scores for organizational citizenship behavior differ meaningfully according to gender. The findings suggest that women present more organizational behavior than their male colleagues. However, the citizenship behavior does not meaningfully differ according to education, age, or seniority. The research reveals a meaningful negative correlation between teachers' burnout syndrome and their organizational citizenship behavior. The data indicates that the more burnout increases, the less organizational citizenship behavior is presented by the teachers.