Sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyinin algılanan sosyal destek, stresle başa çıkma tarzları, psikopatolojik belirtiler ile arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyinin algılanan sosyal destek, stresle başa çıkma tarzları, psikopatolojik belirtiler ile arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Buna ek olarak bu tez araştırmasının alt amaçlarından biri sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyini sosyodemografik değişkenlere göre incelemek bir diğer alt amaç ise algılanan sosyal destek, stresle başa çıkma tarzları, psikopatolojik belirtilerin sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyi üzerinde yordayıcı bir etkisi olup olmadığını saptayıp; Sosyal Medya Kullanıcıları için İkincil Travmatik Stres Ölçeği'nin 26 yaş ve üzeri üniversite öğrencisi olmayan örneklem üzerinde doğrulayıcı faktör analizini yapmaktır. Araştırmanın örneklemini sosyal medya kullanıcısı olan ve yaşları 18 – 75 arasında değişen 403 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sosyodemografik Bilgi Formu, Sosyal Medya Kullanıcıları için İkincil Travmatik Stres Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği Gözden Geçirilmiş Formu, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Veriler Google Forms (Google Formlar) adlı çevrimiçi anket oluşturma platformu üzerinden çevrimiçi bir şekilde toplanmıştır. Veriler JASP (Jeffrey's Amazing Statistics Program) adlı istatiksel analiz programı kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyinin sosyodemografik değişkenlere göre yaş, cinsiyet, bir günde sosyal medyada geçirilen süre, psikiyatrik tanı durumu, örselenme sonrası gerginlik bozukluğu tanı durumu, travmatik deneyim yaşama durumu, ailede (anne – baba – kardeş) travmatik deneyim yaşama durumu, travmatik bir olaya tanık olma durumu, travma konusunda herhangi bir eğitim alma durumu, güncel veya geçmişte gönüllü olarak travma mağduru kişilerle çalışma durumu ve sosyal medyadan düzenli haber takip etme durumuna göre anlamlı şekilde farklılaştığı; eğitim düzeyi, güncel veya geçmişte mesleği gereği travma mağduru kişilerle çalışma durumuna göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı bulunmuştur. Korelasyon analizleri sonucunda; sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyi ile aile ve arkadaş alt boyutları toplam puanları arasında negatif yönde anlamlı ilişki, sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyi ile çaresiz yaklaşım, boyuneğici yaklaşım, anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite alt boyutları toplam puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki ve özel bir insan, çaresiz yaklaşım, depresyon alt boyutlarının sosyal medya kaynaklı ikincil travmatik stres düzeyi üzerinde anlamlı bir yordayıcı etkisinin olduğu bulunmuştur. Bulgular ilgili alan literatürü çerçevesinde tartışılmış ve gelecek araştırmalar için öneri sunulmuştur.The main purpose of this study is to examine the relationships between the level of secondary traumatic stress caused by social media and perceived social support, styles of coping with stress, and psychopathological symptoms. In addition, one of the sub-goals of this thesis research is to examine the level of secondary traumatic stress caused by social media according to sociodemographic variables. Another sub-goal is to determine whether perceived social support, styles of coping with stress, and psychopathological symptoms have a predictive effect on the level of secondary traumatic stress caused by social media. To conduct confirmatory factor analysis of the Secondary Traumatic Stress Scale for Social Media Users on a sample of non-university students aged 26 and over. The sample of the research consists of 403 people who are social media users and whose ages range from 18 to 75. Sociodemographic Information Form, Secondary Traumatic Stress Scale for Social Media Users, Multidimensional Perceived Social Support Scale Revised Form, Stress Coping Styles Scale and Brief Symptom Inventory were used as data collection tools in the study. Data was collected online through the online survey creation platform called Google Forms. The data were analyzed using the statistical analysis program called JASP (Jeffrey's Amazing Statistics Program). According to the results of the analysis, the level of secondary traumatic stress caused by social media was determined according to sociodemographic variables such as age, gender, time spent on social media in a day, psychiatric diagnosis status, post-traumatic stress disorder diagnosis status, traumatic experience in the family, traumatic experience in the family ( mother - father - sibling) differed significantly according to the status of having a traumatic experience, witnessing a traumatic event, receiving any training on trauma, current or past volunteer work with trauma victims, and regular news following on social media; It was found that there was no significant difference according to education level and current or past professional work with trauma victims. As a result of correlation analysis; There is a negative significant relationship between the level of secondary traumatic stress caused by social media and the total scores of the family and friends sub-dimensions, and between the level of secondary traumatic stress caused by social media and the total scores of the helpless approach, submissive approach, anxiety, depression, negative self, somatization and hostility sub-dimensions. It was found that the sub-dimensions of positive significant relationship, a special person, helpless approach, and depression had a significant predictive effect on the level of secondary traumatic stress caused by social media. The findings were discussed within the framework of the relevant field literature and suggestions were presented for future research.