ÖĞRETMEN ADAYLARININ MESLEKİ VE ÖĞRENCİ MERKEZLİ KAYGILARINA İLİŞKİN ALGILARI

Abstract

Bu araştırmanın amacı, lisans öğrenimlerine, üniversitelerin eğitimfakülteleri dışındaki farklı fakülte ya da birimlerinde devam eden ya dalisanstan mezun olan öğretmen adaylarının mesleki ve öğrenci merkezlikaygılarının neler olduğunu çeşitli değişkenler açısından saptamaktır.Araştırma, 2017 yılında Hacettepe ve Erzincan Binali YıldırımÜniversitesi’nde ondokuz farklı öğretmenlik branşında pedagojikformasyon eğitimi alan öğrencilerden gönüllü 669 kişiye uygulanmıştır.Araştırmanın verileri Saban, Korkmaz ve Akbaşlı (2004) tarafındangeliştirilen “Öğretmen Adayı Kaygı Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırma,betimsel tarama ve ilişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir.Araştırma verilerinin normal dağılıma uygunluğunu test etmek amacıylaShaphiro Wilk istatistiği kullanılmış; Nomal Dağılıma sahip özelliklerin 2bağımsız grupta karşılaştırılmasında, Student t-testi kullanılmıştır.Sayısal verilerin 2’den fazla bağımsız grupta karşılaştırılmasında normaldağılım gösteren özellikler için Tek Yönlü varyans analizi ANOVA ve LSDçoklu karşılaştırma testinden yararlanılmıştır. Normal dağılmayanözellikler için ise Kruskal Wallis testi ve All Pairwise çoklu karşılaştırmaistatistikleri kullanılmıştır. Sayısal değişkenler arasındaki ilişkilerPearson Korelasyon katsayısı ile test edilmiştir. Araştırma bulgularınagöre, öğretmen adaylarının hem mesleki hem de öğrenci merkezli kaygılarının yaklaşık aynı düzeylerde olduğu anlaşılmaktadır. Kadın veerkek öğretmen adaylarının mesleki ve öğrenci merkezli kaygılarınınbüyük ölçüde olumlu olduğu görülmektedir. Öğretmen adaylarınınmesleki kaygıları ile öğrenci merkezli kaygılarının pozitif yönde kuvvetlibir ilişkiye sahip olduğu saptanmıştır. Öğretmenlik mesleğine ilişkinkaygıların arttıkça öğrenci merkezli kaygıların da aynı yönde arttığıbulgularına ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının mesleki kaygıları ile gelirdüzeyleri arasındaki ilişkinin pozitif yönde ve çok zayıf bir düzeye sahipolduğu görülmüştür. Öğrenci merkezli kaygılar ile gelir değişkeniarasındaki ilişkinin de pozitif yönde ve çok zayıf bir oranda olduğubulunmuştur. Kadın öğretmen adaylarının hem mesleğe hem de öğrencimerkezli değişkenlere ilişkin kaygılarının erkek öğretmen adaylarındananlamlı düzeyde farklı olduğu saptanmıştır. Kadınlar, erkeklerden dahafazla mesleki ve öğrenci merkezli kaygılar içerisindedir. Öğretmenadaylarının, lisans mezuniyet kategorilerine göre mesleki kaygıları ileöğrenci merkezli kaygıları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklarvardır. Lisans mezuniyet alanları açısından mesleki kaygıların, öğrencimerkezli kaygılardan daha fazla olduğu görülmektedir. Araştırmasonuçlarına göre, öğretmenlik mesleğinin; özellikle göreve dayalıdeğişkenler açısından, öğretmen adaylarında kaygı yarattığısaptanmıştır. Öğretmenlik mesleğinin birçok alanda, farklı yeterliklerizorunlu kılması, öğretmen adaylarında, göreve dayalı kaygılarınartmasına yol açmaktadır. Kadın öğretmen adaylarının, görevebaşlamadıkları halde, öğretmenlik mesleğine ilişkin özellik ve yeterliklerikaygı problemi yaptıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarıdoğrultusunda, öğretmen adaylarına, “genel kültür, özel alan vepedagojik formasyon eğitimlerinin” birbirini tamamlayıcı, destekleyici vegeliştirici bir öğretim anlayışıyla sistem bütünlüğü gözetilerek eğitimfakültelerinde verilmesi gerektiği önerilmiştir.