Ebeveynlerin Okul Öncesi Özel Gereksinimli Çocuklarıyla Cinsel Konularda İletişim Kurma Düzeylerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ebeveynlerin okul öncesi özel gereksinimli çocuklarıyla cinsel konularda iletişim kurma düzeylerinin demografik değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın evrenini İstanbul'da ikamet eden, okul öncesi özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynler oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma evrenini ise kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen, İstanbul'da ikamet eden ve okul öncesi özel gereksinimli çocuğa sahip 571 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak için 'Demografik Bilgi Formu' ve 'Ebeveynler İçin Cinsel İletişim Ölçeği' ölçme aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 22.00 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, ebeveynlerin genel olarak orta düzeyde iletişim kurabildiklerini, ancak hassas konulara yönelik açıklamalarda ve süreci doğal bir şekilde yürütmede zaman zaman zorlandıklarını göstermektedir. Ebeveynlerin yaş, eğitim durumu, cinsiyeti, sahip oldukları çocuk sayısı ve çocuklarının tanısı gibi değişkenlerin iletişim düzeyleri üzerinde anlamlı farklılık yarattığı belirlenmiştir. Özellikle 26–35 yaş aralığındaki, yükseköğrenim görmüş ve tek çocuğa sahip ebeveynlerin daha etkili iletişim kurdukları; kadın ebeveynlerin ise erkeklere kıyasla daha yüksek puanlar aldığı tespit edilmiştir. Çocuğun tanısı açısından değerlendirildiğinde, OSB, DKB ve DEHB tanısı almış çocukların ebeveynlerinin iletişim açısından daha bilinçli ve aktif oldukları; buna karşın zihin yetersizliği ve bedensel yetersizlik olan çocukların ebeveynlerinin daha fazla kaygı yaşadıkları görülmüştür. Bununla birlikte, çocuğun yaşı ve cinsiyetinin ebeveynlerin iletişim düzeyleri üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır.The aim of this study is to examine the level of communication between parents and their preschool children with special needs on sexual topics in terms of demographic variables. The population of the study consists of parents residing in Istanbul who have preschool children with special needs. The study sample comprises 571 parents, selected through convenience sampling, who live in Istanbul and have preschool children with special needs. In order to collect data, a 'Demographic Information Form' and the 'Sexual Communication Scale for Parents' were used as measurement tools. The data obtained in the study were analyzed using the SPSS 22.00 software package. The findings of the study indicate that parents generally communicate at a moderate level; however, they occasionally struggle with explaining sensitive issues and managing the process naturally. It was found that variables such as parents' age, educational background, gender, number of children, and the diagnosis of their children significantly affected communication levels. Specifically, parents aged 26–35, those with higher education, and those with only one child were found to communicate more effectively. Female parents also scored higher than males. Regarding the child's diagnosis, parents of children diagnosed with Autism Spectrum Disorder (ASD), Speech and Language Disorders (SLD), and Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) were more conscious and active in communication. In contrast, parents of children with intellectual and physical disabilities experienced higher levels of anxiety. Additionally, the study concluded that the age and gender of the child did not have a significant effect on the parents' communication levels.