Uluslararası ticarette kullanılan teslim şekillerinin tarihsel değişimi ve Türkiye uygulamaları

Abstract

Bu çalışmada, uluslararası ticarette önemli bir yer tutan teslim şekillerinin tarihsel gelişimi incelenmiştir. Teslim şekillerinin ve Incoterms®'ün ayrı ayrı tanımları yapılmış, önemi belirtilmiş, teslim şekillerinin ortaya çıkışı kısaca anlatılmış, teslim şekillerinin günümüzde en yaygın kullanılan ve en çok kabul gören yorumu olan Incoterms®'ün yıllar içinde geçirdiği değişim incelenmiştir. Yıllara bağlı değişimin incelemesi başlıca, teslim şekillerinin nasıl gösterilmesi gerektiği, nasıl gruplandırılabileceği, uluslararası ticaretin satıcı ve alıcıları olan tarafların sorumlulukları, hangi taşıma şekilleri ile kullanılabilecekleri, risk ve masrafın satıcı ve alıcı arasında geçiş ve devrinin nerede gerçekleşeceği konularında yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar yorumlanarak analiz edilmiştir. Teslim şekillerinin nakliye, sorumluluk, gümrük ve sigorta ile ilişkisindeki değişimler ise ayrı olarak incelenmiştir. Incoterms®'te yapılan tüm değişiklikler değişen ticari teamüllerin ve değişen ticari koşulların doğurduğu ihtiyaçların birer sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Ticari terimler madde madde incelendiğinde yapılan çok fazla değişiklik olduğu görülse de yüzyıllardan beri kullanılmakta olan EXW, FOB, CIF gibi teslim şekillerinin ana hatlarının hep aynı kaldığı göze çarpmaktadır. Teslim şekillerine ilişkin Türkiye uygulamaları ise dış ticaret verileri aracılığı ile incelenmiş, uygulamadaki eksiklikler vurgulanarak çözüm önerileri sunulmuştur. Ülkemizdeki teslim şekillerinin kullanımları Incoterms® broşürleri ve gümrük mevzuatımız esas alınarak rakamlar bazında incelendiğinde, Incoterms® yayınları ile ve/veya mevzuatımız ile uyumlu olmayan kullanımların oranının oldukça yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Hatalı kullanımlar büyük ölçüde bu konudaki bilgi eksikliklerinden kaynaklanmaktadır. İthalat ve ihracatçılar ile sektör çalışanlarının çabası, Milletlerarası Ticaret Odası ve ticareti geliştirmeyi hedefleyen diğer kuruluşların desteği ile bilgi paylaşımının artırılması mümkündür. Anahtar Kelimeler: Teslim Şekilleri, Incoterms, Ticari TerimlerThe historical development of delivery terms which occupy an important place in international trade has been examined throughout this study. Delivery terms and Incoterms® are seperately defined and their importance is stated. The origin of delivery terms is briefly explained and also overall change of Incoterms® which is most widely used and accepted interpretation of trade terms is discussed. The investigation is mainly handled on the subjects; how to display delivery terms, how to group them, responsibilities of the parties who are the buyers and sellers of the international trade, which modes of transport they can be used with and where transfer of risks and costs is to take place between the buyer and the seller. The obtained results are interpreted and analyzed. Besides, changes within the relations of delivery terms with transportation, responsibility, customs and insurance are studied. All amendments made in Incoterms® have come up as a result of needs caused by the changing customs of trade and commercial conditions. It is conspicuous that the main features of delivery terms such as EXW, FOB and CIF which have been used for centuries remain same although many changes are seen to be made when trade terms are examined clause by clause. Applications of delivery terms in Turkey are examined through foreign trade data and deficiencies in applying the terms are emphasized and solutions are proposed. When the usage of delivery terms in our country is viewed on the basis of numbers, basing on Incoterms® publications and our customs legislation, it has appeared that rate of usages which does not conform with Incoterms® publications and/or customs legistation is quite high. Incorrect usages mostly results from lack of knowledge on this subject. It is possible to increase knowledge sharing with the effort of importers, exporters and sector employees and with the support of International Chamber of Commerce and other organizations aiming to improve trade. Keywords: Delivery terms, Incoterms, Trade Terms