Türkiye Ekonomisinde Enflasyon, Reel Büyüme ve Dış Borçlar: 1989-2022 ARDL Analizi

Abstract

Türkiye ekonomisindeki yapısal dönüşümler, enflasyon ve ekonomik büyüme üzerinde kayda değer etkiler yaratmakta olup, bu etkiler dış borçların belirleyicilerine ilişkin yapılan analizlerin yönünü şekillendirmektedir. Bu bağlamda, enflasyon ve ekonomik büyüme gibi makroekonomik değişkenlerin dış borçlarla olan ilişkilerinin incelenmesi, ekonomik istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir politikalar geliştirmek açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışma, Türkiye ekonomisi içerisinde 1989-2022 yılları arasında enflasyon ve reel büyümenin dış borçlar üzerindeki etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, ekonometrik analiz kapsamında ARDL (Autoregressive Distributed Lag) yöntemi kullanılmıştır. Ve bu bağlamda bir zaman serisi analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ekonometrik modelinin tahmininde ARDL sınır testi yaklaşımı benimsenmiş ve seriler arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisinin varlığı araştırılmıştır. Eşbütünleşme ilişkisinin tespit edilmesinin ardından ise kısa ve uzun dönem analizleri yapılmıştır. Uzun dönem katsayılarına ilişkin sonuçlar, enflasyonun dış borçları artırıcı bir etkiye sahip olduğunu, reel büyümenin ise dış borçları azaltıcı bir etki yarattığını göstermektedir. Kısa dönem analizleri, ARDL hata düzeltme modeli (error correction model) kullanılarak yapılmış olup, enflasyon ile dış borçlar arasında kısa dönemde de anlamlı bir ilişkinin bulunduğu saptanmıştır. Literatür taramasında, söz konusu değişkenlerin farklı ülkelerde ele alındığı ve benzer ilişkilerin analiz edildiği görülmektedir. Bu çalışma, Türkiye özelinde dış borçların belirleyicilerinin ekonometrik bir model çerçevesinde incelenmesi bakımından literatüre önemli bir katkı sağlamaktadır.