Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel farkındalık

Abstract

Yabancı dil olarak Türkçenin eğitiminde, etkili öğrenmenin önemli bir yolu da kültür aktarımından geçer. Dilbilgisi ve kelime hazinesi, dilin matematiksel ve rasyonel yönünü temsil ederken, kültür aktarımı ise edebî, sanatsal ve soyut yanını temsil eder. Tıpkı kendi kültürüne vâkıf olmanın getirdiği zenginlikte olduğu gibi bir başka toplumun kültürüne hâkim olan öğrenci, dilinin de mantık sistemini, yapısal işleyişini, tarihsel gelişimini, günlük yaşamdaki akışını ve kurallarını kolaylıkla öğrenir. Dil ve kültür, arasındaki güçlü bağı kavrayan bir öğrencinin, dil öğrenmedeki içsel motivasyonu artar, dilin işleyişine dair sorularına yaşamın içinden cevaplar bulur. Kültürün taşıyıcısı olarak dilin, o toplumun sanatı, felsefesi, inanç sistemi ve edebiyatı ile ilgili üretimlerine daha derin bir bakış açısı ile yaklaşır. Tüm bu nedenlerle Türkçe öğrenmek amacıyla ülkemizde bulunan öğrencilere dilini öğrendikleri toplumun yaşamını, tarihsel bir süreçle şekillenen değerlerini, düşünce ve inanç sistemini, sanat ve edebiyat üretimini anlama fırsatı vermek için kültürel farkındalık çalışmaları uygulanmalıdır. Çalışmamızda Türkçe öğrenmek üzere ülkemizde bulunan yabancı öğrencilerin Türk toplumuna ve kültürüne dair farkındalık düzeylerini belirleyerek, sonuçlar doğrultusunda Türkçe öğretim müfredatlarına katkı sağlanması da amaçlanmıştır. Bu amaçla İstanbul Medeniyet Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezinde ve İstanbul Okan Üniversitesi Dil Merkezinde Türkçe eğitimi alan 30 öğrenciye demografik bilgileri de içeren sorular yöneltilmiştir. Türkçe Öğretim Merkezlerinde ders veren 6 öğretim üyesine de ayrıca ders verdikleri öğrencilerin kültürlerine yönelik sorular sorulmuştur. Araştırmamızda nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Durum çalışmalarının amacı, özel bir zaman ve parametrelerle sınırlandırılmış belirli bir durumu, konuyu, problemi en iyi şekilde anlamak, derinlemesine bir anlayış sunmaktır. Veri toplama yöntemi olarak demografik anket, açık uçlu sorular kullanılmıştır. Anahtar kelimeler: Kültür aktarımı, kültürel farkındalık, dil eğitiminde kültür aktarımı