Vaka analizi: savaş ve göç travmasına maruz kalmış Suriyeli bir kız çocuğunun bilişsel davranışçı temelli sanat terapisi seans süreci

Abstract

Araştırmada, savaş ve göç travmasına maruz kalmış Suriyeli bir kız çocuğu ile yapılan bilişsel davranışçı temelli sanat terapisi seanslarının etkinliği incelenmiştir. Araştırmaya katılan katılımcı Türkiye'de yaşayan, savaş ve göç travmasına maruz kalmış Suriyeli bir kız çocuğudur. Tek bir katılımcı hakkında derinlemesine bilgi almak amacıyla niteliksel çalışma deseni olan vaka analizinden yararlanılmıştır. Katılımcıyı bulmak için kolay ulaşılabilir durum örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada üçgenleme metodu kullanılmış, demografik bilgi formu ve travmatik yaşantıları ortaya çıkaran bilgi formu kullanılarak veriler toplanmıştır. Katılımcının travmaya bağlı semptomları, seanslara başlamadan önce ve seanslar sonrasında DSM-5 Çocuk Tarafından Derecelendirilen Düzey 1 Kesitsel Belirti Ölçeği kullanılarak ölçülmüştür. Seanslar araştırmacının notları, ses kayıtları ve katılımcının çizimleri kullanılarak sunulmuştur. Ses kaydına alınan seanslar araştırmacı tarafından transkripte dökülmüştür ve buradan her seansın ayrı ayrı amacı, içeriği belirlenmiş ve buna göre yorumlanmıştır. 16 hafta boyunca süren seanslar; amaçları, seans içerikleri, katılımcının çizimleri, araştırmacının yorumu ve seansın özeti bölümleri ile sunulmuş ve süpervizyon ile desteklenmiştir. Veri analizleri sonrası seans sürecinin katılıcımda yarattığı etkilere, katılımcının travmatik yaşantılarına olan etkilerine, seans sürecinde ortaya çıkan sanat eserlerinin değerlendirilmesi ve öncelik olmamakla beraber semptomlarına etkisine bakılmıştır. Bilişsel davranışçı temelli sanat terapisi seanslarında ortaya çıkan bulgular katılımcının, kültürel farklılıklardan dolayı, kendini ve yaşadıklarını ifade etmekte zorlandığını, yaşadığı travmatik deneyimlerden olumsuz olarak etkilendiğini ve yaşadığı kayıp nedeni ile yas sürecinde olduğunu ortaya koymuştur. Bulgular yaşadığı deneyimler ile negatif baş etme stratejilerini kullandığını da göstermiştir. Bilişsel davranışçı temelli sanat terapisi seans süreci sonrasında, katılımcının yaşadığı travmatik deneyim ve yas sürecini daha rahat ifade edebildiği, bunlara bağlı ortaya çıkan duyguları kabullendiği ve pozitif baş etme stratejilerine yer vermeye başladığı görülmüştür. Yapılan ön test ve son test karşılaştırıldığında bilişsel davranışçı temelli sanat terapisi seanslarının travma nedeniyle katılımcıda oluşan somatik semptomları, depresyon, dikkat eksikliği, öfke ve huzursuzluk, mani, yenilenen düşünce ve davranış alanları ile ilgili semptomlarını düşürmede etkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak yapılan araştırma, savaş ve göç travmasına maruz kalmış katılımcının deneyimleri ve bilişsel davranışçı temelli sanat terapisinin katılımcıdaki etkilerini derinlemesine incelemesi açısından önemlidir. Yapılan araştırma, bilişsel davranışçı temelli sanat terapisi seanslarının mülteci bir çocuğun yaşadığı travmatik deneyimleri ve yas sürecine etkisini derinlemesine bir perspektiften incelediği için önemlidir.This study examined the affect of cognitive behavioral based art therapy sessions of a Syrian girl who was exposed to war and migration trauma. Participant in this research is a Syrian girl who lives in Turkey, was exposed to war and migration trauma. To gather in-depth data about single participant, a single case study design of qualitative approach was used. Participant was found through a purposeful convenience sampling method. In this research data is collected through triangulation method; demographic information form and trauma experience form was created by the researcher. For screening participant's traumatic symptoms, DSM-5 Self-Rated Level 1 Cross-Cutting Symptom Measure was conducted as pre and post test. Details of the sessions were gathered through researcher's notes, session recordings and participant's drawings. Researcher transcripted each sessions recording and interpreted and wrote each session accordingly. There are 16 sessions and each session were described with it's objective, session description, participant's drawings, researcher's interpretation and summary of the session. Sessions were supported by supervision. After data was analyzed, the impact of the sessions on the participant, on the traumatic experiences of the participant, artworks of the participant and although it is not a priority the impact of the sessions on the traumatic symtomps were observed. Findings of cognitive behavioral based art therapy sessions suggested that the participant has difficulty in expressing herself and expressing what she went through because of cultural differences. Also, findings showed that traumatic experiences had a negative impact on her and she was in grief process because of her loss. Participant was using negative coping strategies. After cognivite behavioral based art therapy sessions, it was observed that the participant could express her traumatic experiences and grief process better, she accepted the feelings related to these processes. Also, she started to use positive coping skills. This research is important in the sense that it gave a detailed perspective about the impact of cognitive behavioral based art therapy sessions on traumatic experiences and grief process of a refugee child.