Sarmal modeli yarı sarmak: Türkiye’de insan hakları kurumları-devlet-AB ilişkisi

Abstract

Yerel aktörlerin uluslararası aktörlerle yandaşlık bağları kurarak devletlerin baskıcı politikalarını değiştirme yollarını açıklayan bumerang ve sarmal modeller, bu ulusötesi ilişkilerin devlet üzerinde özellikle insan hakları normlarının içselleştirilmesi konusunda etkili olduğunu iddia eder. Türkiye’de özellikle AB sürecinde oluşturulan insan hakları kurumlarının yapı ve işleyişinin etkisizliği ve insan hakları alanında alınan bazı diğer önlemlerin geri döndürülmesi örnekleri ise, bumerang modelinin teorisyenlerin öngöremediği şekilde tersine işleyebildiğini, sarmal modelin basamaklı yapısının ise öngörüldüğü şekilde ilerlemediğini gösteriyor. Bu çalışma, Türkiye örneği üzerinden, modellerin bir eksiğinin de yerel sivil toplum kuruluşlarının yandaş aldığı kurumları ve devletin o kurumla ilişkilerinin özel durumlarını her yönüyle incelememeleri olduğuna ve modellerin yandaş alınan kurumun iç dinamiklerine de dikkat etmeleri gerektiğine dikkat çekiyor.