Farklı Dozlarda Uygulanan Ekstrakorporeal Şok Dalga Tedavisinin Diyabetik Donuk Omuzda Etkinliği

Abstract

Diyabet genel sağlığı ciddi derecede bozan, kronik hastalıkların başında gelmektedir. Donuk omuz problemi diyabet ilişkili komplikasyonların başında yer almaktadır. Güncel meta-analiz raporuna göre diyabetli bireylerde donuk omuz insidansının beş kat daha fazla ve prevelansının %30 olduğu bildirilmiştir. Donuk omuz tedavisinde birçok farklı terapatik girişimin etkili olduğu rapor edilmiştir. Son yayınlarda ise kısa dönemde oluşturduğu pozitif etkileri ile Ekstrakorporeal Şok Dalga Tedavisinin (ESWT), omuz patolojilerinin tedavisinde araştırmalara konu olduğu gözlendi. Bu doğrultuda Farklı dozlarda uygulanan radial ekstrakorporeal şok dalga tedavisinin (rESWT), diyabet ilişkili donuk omuz (DİDO) hastalarında; omuz eklemi ağrısı, kas kuvveti, kas mekanik özellikleri, eklem hareket açıklığı, omuz fonksiyonelliği ve yaşam kalitesinde oluşturduğu değişimlerin incelenmesi bu projenin amacıydı. Bu doğrultuda randomize kontrollü, çift-kör klinik araştırma tasarımı oluşturularak İstanbul Okan Üniversitesi Araştırma Hastanesinde projeye başlandı. Yaş ortalaması 53.49±5.81 yıl olan, tip 2 diyabet tanısı 3 yıldan fazla (ort. 9.92±5.70 yıl), DİDO tanısı olan, antidiyabetik ajanlar (%79.5) ya da bazal insülin (%20.5) ile kontrol edilmiş diyabetli ve HbA1c seviyesi % 9.0 dan küçük (ortalama %7.38±0.76) olan katılımcılar araştırmaya dahil edildi. Radial ESWT uygulaması 25mm başlıkla, 8Hz de, 2000 atım uygulama şeklinde Enraf Nonius Endoplus cihazı ile yapıldı. Katılımcılar, yüksek doz rESWT (yrESWT: n=13), orta doz rESWT (orESWT, n=13) ve plasebo rESWT (prESWT n=13) gruplarına randomizasyonla atandı. Primer sonuç ölçekleri; ağrı için Görsel Analog Skalası (GAS), kas mekanik özellikleri için MyotonPRo, kas kuvveti için dinamometre ölçümleri şeklindeydi. İkincil sonuç ölçekleri ise hareket açıklığı değerlendirmesi (dijital-gonyometre), Omuz Ağrı ve Özür İndeksi (fonksiyonellik), Quick-DASH (günlük yaşam aktivitesi) ve SF-36 (yaşam kalitesi) şeklindeydi ve değerlendirmeler araştırmanın 4. ve 6. haftasında gerçekleştirildi. Katılımcılar randomize edildikleri grubun içinde analiz edildi. Araştırma verileri incelendiğinde yüksek doz rESWT grubunda biceps brachi, infraspinatus kaslarının tonusu ve stiffness değerleri birlikte azaldı ve 4. haftada sadece trapez upper kasının tonusu azaldı. Grup farklılığı olmaksızın her üç grupta 4. ve 6. haftada ağrı azaldı. Aktif rESWT alan her iki gruptada omuz fleksör, ekstansör ve rotator kasların kas kuvveti arttı. Diyabet ilişkili donuk omuzda rESWT omuz fonksiyonelliği ve günlük yaşam aktivite düzeyini altı haftalık tedavi süresinde iyileştirmedi. Omuz fonksiyonelliğinde ise yalnızca orta doz rESWT katılımcıların özür düzeyini dördüncü haftada azalttı. Yaşam kalitesi her iki aktif grupta iyileşti. Sonuç olarak farklı dozlarda uygulanan rESWT, DİDO?u iyileştirmede etkildir. Farklı doz rESWT, kas gruplarının mekanik özelliklerinde farklı sonuçlar oluşturdu ve doz farklılığında tam bir üstünlük gözlenmedi. Altı hafta süren rESWT, dört hafta yapılan uygulamadan daha etkili oldu.