Şahin, DoğanGökçelioğlu, Muhammed Görkem2025-05-312025-05-312024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=htlyhJG97gjBTPjAeWRhPhgdSZSOB13l8yf7gap6DwDDcY2n9uml5IZ4jV_DDYk6https://hdl.handle.net/20.500.14517/7894Bu çalışma, anneden algılanan narsisistik özellikler ve çocuklukta onaylamayan ebeveyn tutumlarının bireylerin narsistik özellikleri, benlik saygısı ve sağlık kaygısı üzerindeki etkilerini Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile incelemektedir. Araştırmanın örneklemini 1041 gönüllü yetişkin oluşturmaktadır. Veriler, Anneden Algılanan Narsisistik Özellikler Ölçeği, Çocuklukta Onaylamayan Çevre Ölçeği, Beş Faktör Narsisizm Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Sağlık Anksiyetesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi için SPSS 27.0 ve AMOS 21 programları kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları, anneden algılanan narsisistik tutumların ve çocuklukta onaylamayan baba tutumunun, bireyin narsistik özellikleri üzerinde önemli birer belirleyici olabileceğini göstermektedir. Bulgular ayrıca, anneden algılanan narsisizm ile hem anneden hem de babadan algılanan onaylamayan ebevyen tutumlarının benlik saygısı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceğini düşündürmektedir. Son olarak, narsisizm ve benlik saygısının, sağlık kaygısı düzeyini etkileyebilecek önemli faktörler olabileceği görülmektedir. Anneden algılanan narsisizmin narsisistik özellikler üzerine etkilerini incelemek için oluşturulan Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM), annenin eleştirel, suçlayıcı, kontrolcü ve müdahaleci algılanmasının çocuğun kırılgan narsisistik özelliklerini artırdığını, annenin büyüklenmeci ve gösterişçi algılanmasının ise çocuğun büyüklenmeci narsisistik özelliklerini artırdığını ortaya koymuştur. Ancak, annenin empati eksikliği ve ebeveynleştirme davranışlarının narsisistik özellikler üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Ayrıca, annenin büyüklenmeci ve gösterişçi tutumlarının, kırılgan narsisistik özellikleri azalttığı gözlemlenmiştir. Araştırmanın bulguları, narsisistik kişilik özelliklerinin ve sağlık kaygısının gelişiminde erken dönem çocukluk yaşantılarının ve ebeveyn-çocuk ilişkisinin önemli olduğunu düşündürmektedir. Özellikle, annenin narsisistik ve onaylamayan tutumlarının çocuğun narsisistik özelliklerini ve benlik saygısını olumsuz etkileyebileceği, bu durumun da yetişkinlikte sağlık kaygısına yatkınlığı artırabileceği sonucuna varılmıştır.This study examines the effects of perceived maternal narcissistic traits and childhood experiences of unaccepting parental attitudes on individuals' narcissistic traits, self-esteem, and health anxiety using Structural Equation Modeling (SEM). The sample of the study consists of 1041 volunteer adults. Data were collected using the Perceived Maternal Narcissistic Traits Scale, the Childhood Unaccepting Environment Scale, the Five-Factor Narcissism Scale, the Rosenberg Self-Esteem Scale, and the Health Anxiety Scale. SPSS 27.0 and AMOS 21 programs were used for data analysis. The results of the study suggest that perceived maternal narcissistic attitudes and childhood experiences of unaccepting paternal attitudes may be significant determinants of individuals' narcissistic traits. The findings also indicate that perceived maternal narcissism, along with perceived unaccepting attitudes from both mother and father, may have a negative impact on self-esteem. Finally, it appears that narcissism and self-esteem could be significant factors influencing the level of health anxiety. The Structural Equation Model (SEM) developed to examine the effects of perceived maternal narcissism on narcissistic traits reveals that perceived maternal critical, blaming, controlling, and intrusive behaviors increase the child's vulnerable narcissistic traits, while perceived maternal grandiose and exhibitionistic behaviors increase the child's grandiose narcissistic traits. However, perceived maternal empathy deficit and parental behaviors were not found to have a significant impact on narcissistic traits. Additionally, it was observed that perceived maternal grandiose and exhibitionistic attitudes decrease vulnerable narcissistic traits. The findings of the study suggest that early childhood experiences and parent-child relationships are important in the development of narcissistic personality traits and health anxiety. Specifically, it was concluded that maternal narcissistic and unaccepting attitudes may negatively affect the child's narcissistic traits and self-esteem, which in turn may increase the susceptibility to health anxiety in adulthood.trPsikolojiPsychologyDoctoral Thesis244930747