Küşümler, Aylin SeylamEvler, Ece2025-12-152025-12-152025https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=V-oEQd0LkkqRGCXNzJWCTShLL4XPWtNOsKizg_S7__kBsUBSJb4zJnBgDRgUi6-1https://hdl.handle.net/20.500.14517/8674Bu çalışmada, obez bireylerin ekonomik gelir düzeyine bağlı olarak gelişen besin güvencesizliği eğilimleri ile pestisit bilgi düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Besin güvencesizliği, yalnızca yeterli ve dengeli gıdaya erişememe değil, pestisit gibi endokrin bozucu kimyasallarla kontamine olmuş gıdalara maruz kalma riski açısından da değerlendirilmiştir. Pestisit kalıntısı içeren besinlerin obezite riskiyle olan olası ilişkisi de ele alınmıştır. Tanımlayıcı tipteki bu çalışma, İstanbul'un Bakırköy, Zeytinburnu, Kadıköy ve Beykoz ilçelerinde bulunan normal kilolu, hafif kilolu ve obez 18-65 yaş aralığındaki toplam 387 birey ile yürütülmüştür. Katılımcılara; demografik özellikler, sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları, besin tüketim kayıtları, Gıda Güvencesizliği Deneyim Ölçeği (FIES), Hanehalkı Besin Güvencesizliği Erişim Ölçeği (HFIAS) ve pestisit bilgi düzeylerini değerlendirmeye yönelik bir anket uygulanmıştır. Beslenmeye ayrılan aylık bütçeye göre bireyler 1. grup, kadınlar için 3979 TL ve erkekler için 4127 TL altında bütçe ayıranlar; 2. grup ise bu tutarların üzerinde bütçe ayıranlar olarak ikiye ayrılmıştır. BKİ ortalaması 25,58±4,47 kg/m2 olup, iki grubun BKİ ortalaması arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). HFIAS ölçeğine göre katılımcıların %82,9'u, FIES ölçeğine göre %47,0'si besin güvenceli olarak sınıflandırılmıştır. Beslenme bütçesine göre her iki ölçekte de 1. grupta besin güvencesizliği riskinin anlamlı derecede daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,001). Her iki cinsiyette besin güvencesi durumuna göre yapılan değerlendirmede, günlük enerji ve besin ögesi alımında belirgin yetersizlikler dikkat çekmiştir. Katılımcıların pestisitlere ilişkin bilgi düzeylerinin genellikle yetersiz olduğu görülmüştür; pestisitin ne olduğunu bildiğini belirtenlerin oranı %53,2 iken, %46,8 pestisit hakkında bilgi sahibi olmadığını ifade etmiştir. Beslenme bütçesi grupları arasında pestisit bilgi düzeyleri açısından anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0,05). Pestisit bilgi düzeyleri normal kilolu ve hafif kilolu+obez gruplarında benzerlik göstermiştir (p>0,05). Pestisit kalıntılı sebze ve meyve yeme kaynaklı kaygı duymayan bireylerin BKİ ortalaması, kaygı duyanlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek saptanmıştır (p=0,025). Besin güvencesi olan bireylerin pestisitler ve pestisit kalıntıları hakkında bilgi sahibi olma oranları, güvencesizlere göre anlamlı derecede daha yüksektir (FIES p=0,023; HFIAS p=0,003). Ayrıca, organik gıda tüketim sıklığı besin güvencesi olanlarda daha yüksek olup, güvencesizlerde anlamlı şekilde daha düşüktür (FIES p=0,041; HFIAS p=0,029). Pestisit kaygı düzeyine göre incelendiğinde, organik ürün tüketme isteğinin, pestisit kaygısı arttıkça arttığı gözlenmiştir (p<0,001). Organik gıda tüketim sıklığı, normal kilolu bireylerde, hafif kilolu ve obez bireylere kıyasla daha yüksek bulunmuştur. Obezitenin potansiyel nedenlerinden biri olan pestisit maruziyeti, artan obeziteyle mücadele kapsamında besin güvencesizliği ile birlikte ele alınmalıdır. Bu ilişkilerin daha iyi anlaşılması ve nedenselliğin ortaya konması için ileri düzey, geniş katılımlı çalışmalara ihtiyaç vardır.This study examined the relationship between food insecurity tendencies, which develop in relation to the economic income levels of obese individuals, and their level of knowledge about pesticides. Food insecurity was evaluated not only as the inability to access sufficient and balanced food but also in terms of the risk of exposure to foods contaminated with endocrine-disrupting chemicals such as pesticides. The potential relationship between pesticide residues in food and obesity risk was also addressed. This descriptive study was conducted with a total of 387 individuals aged between 18 and 65 years, including normal weight, overweight, and obese participants living in the Bakırköy, Zeytinburnu, Kadıköy, and Beykoz districts of Istanbul. Participants were surveyed using a questionnaire that assessed demographic characteristics, health status, eating habits, food consumption records, the Food Insecurity Experience Scale (FIES), the Household Food Insecurity Access Scale (HFIAS), and pesticide knowledge levels. According to the monthly budget allocated for nutrition, participants were divided into two groups: Group 1 included individuals allocating a budget below 3979 TL for women and 4127 TL for men, while Group 2 included those allocating a budget above these thresholds. The average BMI was 25.58±4.47; it was 25.88±4.52 in Group 1 and 25.38±4.44 in Group 2. This difference was not statistically significant (p>0.05). According to the HFIAS, %82.9 of participants were classified as food secure, and according to the FIES, %647.0 were food secure. The risk of food insecurity was found to be significantly higher in Group 1 on both scales (p<0.001). An evaluation based on gender and food security status revealed significant deficiencies in daily energy and nutrient intake. Participants' knowledge levels about pesticides were generally inadequate; while %53.2 stated that they knew what pesticides were, %46.8 reported not having any knowledge on the subject. There was no significant difference in pesticide knowledge levels between the two budget groups (p>0.05). Similarly, BMI distribution did not differ significantly by pesticide knowledge level (p>0.05). However, the average BMI of individuals who did not express concern about pesticides was significantly higher than those who did (p=0.025). The proportion of food-secure individuals who are knowledgeable about pesticides and pesticide residues is significantly higher than that of food-insecure individuals (FIES p=0.023; HFIAS p=0.003). Moreover, the frequency of organic food consumption is significantly greater among those with food security compared to those without (FIES p=0.041; HFIAS p=0.029). When examined according to the level of concern about pesticides, it was observed that the desire to consume organic products increased as pesticide concern increased (p<0.001). The frequency of organic food consumption was higher in normal weight individuals compared to overweight and obese individuals. Pesticide exposure, which is one of the potential causes of obesity, should be addressed alongside food insecurity in the fight against rising obesity. Further advanced studies with larger samples are needed to better understand these relationships and to establish causality.trBeslenme ve DiyetetikNutrition and DieteticsMaster Thesis164973564