Gök, İlkayErdoğan, Merve2025-05-312025-05-312024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=htlyhJG97gjBTPjAeWRhPpKWBUG_XW0VLfCtSUxOVD-k7vUT9qHnysazyFX03_Urhttps://hdl.handle.net/20.500.14517/7838Amaç: Yeni gıdaların tüketiminde gıda neofobisi etkisini araştırmak amacıyla yapılan bu araştırmada, Türkiye'de yaşayan yetişkin bireylerin gıda neofobisi düzeyleri ölçülmüş ve yiyecekte çeşitlilik arayışları incelenmiştir. Literatür bilgileri çerçevesinde, bu çalışmanın amacı yetişkin bireylerin sosyo-demografik özelliklerine bağlı olarak gıda neofobi düzeylerini ve yiyecekte çeşitlilik arayışlarını ölçmektir. Elde edilen verilerle birlikte, yetişkin bireylerin gıda neofobisi ve yiyecekte çeşitlilik arayışı düzeyleri arasındaki ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca, bu ilişkinin sosyo-demografik özellikler üzerindeki istatistiksel anlamlılığı gözlemlenmiştir. Yöntem: Bu çalışmada yetişkin bireylerin gıda neofobisi ve yiyecekte çeşitlilik arayışlarını incelemek amacıyla anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Türkiye genelinde ikamet eden 18-64 yaş aralığında yetişkin bireyler oluşturmuştur. Araştırmaya katılmaya gönüllü olanlardan pilot çalışmada 177, ana çalışmada ise 428 kişi yer almıştır. Araştırmanın verilerini toplamak amacıyla 'Besin Neofobisi Ölçeği (FNS)' ve 'Yiyecekte Çeşitlilik Arama Eğilimi (VARSEEK)' ölçeklerinden yararlanılmıştır. Sosyo- demografik özellikleri belirlemeye yönelik sorular ile birlikte, yetişkin bireylerin demografik özelliklerinin gıda neofobisi seviyeleri ve yiyecekte çeşitlilik arayışı düzeyleri arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Yetişkin bireylerin besin neofobisi ve yiyecekte çeşitlilik arayışı düzeyleri ölçümlerinden elde edilen veriler ve analizler sonucunda; katılımcıların besin neofobi düzeyleri arttıkça yiyecekte çeşitlilik arama eğilimlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Elde edilen bu veriye göre, bireylerin besin neofobisi düzeylerinin yiyecekte çeşitlilik aramaları üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Katılımcıların besin neofobisi puanlarının yaş gruplarına göre farklarının istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüş, 18-29 ve 40-49 yaş grubundaki bireylerin diğer yaş gruplarına kıyasla besin neofobisi düzeyinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Medeni durumlara göre besin neofobisi farkının istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüş; bekar katılımcıların besin neofobisi seviyesinin daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların besin neofobisi düzeylerinin diğer demografik özelliklere göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Yiyecekte çeşitlilik arama düzeylerinden elde edilen veriler ve analizler incelendiğinde; 18-29 yaş aralığındaki katılımcıların yiyecekte çeşitlilik arama düzeylerinin, diğer yaş gruplarına göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların yiyecekte çeşitlilik arama düzeylerinin diğer demografik özelliklere göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçlarının, gıda neofobisini azaltmaya ve yiyecekte çeşitlilik eğilimini arttırmaya yönelik stratejiler geliştirilmesine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Gıda Neofobisi, Yeni Gıdalar, Yiyecekte Çeşitlilik Arayışı, Tüketici Tutumları.Purpose: This study aimed to investigate the effect of food neophobia on the consumption of novel foods. In this study, food neophobia levels of adult individuals living in Turkey were measured and their search for variety in food was examined. Within the framework of the literature, the aim of this study is to measure the levels of food neophobia and food variety seeking of adult individuals depending on their socio-demographic characteristics. With the data obtained, the relationships between food neophobia and variety seeking levels of adult individuals were determined. In addition, the statistical significance of this relationship on socio- demographic characteristics was observed. Method: In this study, a questionnaire survey was used to examine adult individuals' food neophobia and variety seeking in food. The sample of the study consisted of adults between the ages of 18-64 residing in Turkey. Among those who volunteered to participate in the study, 177 people took part in the pilot study and 428 people in the main study. 'Food Neophobia Scale (FNS)' and 'Tendency to Seek Variety in Food (VARSEEK)' scales were used to collect the data of the study. Along with questions to determine socio-demographic characteristics, the differences between the demographic characteristics of adult individuals and their levels of food neophobia and variety seeking in food were statistically evaluated. Results: As a result of the data and analyses obtained from the measurements of food neophobia and variety seeking levels of adult individuals; it was determined that as the food neophobia levels of the participants increased, their tendency to seek variety in food decreased. According to this data, it was observed that individuals' levels of food neophobia had a significant effect on their tendency to seek variety in food. The differences of the participants' food neophobia scores according to age groups were statistically significant, and it was determined that individuals in the 18-29 and 40-49 age groups had lower levels of food neophobia compared to other age groups. The difference in food neophobia according to marital status was statistically significant; it was determined that single participants had lower levels of food neophobia. It was determined that the food neophobia levels of the participants did not differ according to other demographic characteristics. When the data and analyzes obtained from the levels of seeking variety in food were examined; it was determined that the levels of seeking variety in food of the participants between the ages of 18-29 were higher than the other age groups. In addition, it was determined that the participants' levels of seeking variety in food did not differ according to other demographic characteristics. Conclusion: It is thought that the results of this study may contribute to the development of strategies to reduce food neophobia and increase the tendency to diversity in food. Keywords: Food Neophobia, New Foods, Seeking Variety in Food, Consumer AttitudestrGastronomi ve Mutfak SanatlarıGastronomy and Culinary ArtsMaster Thesis182930223