Doktora Tezleri / Phd Degree Theses

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.14517/23

Browse

Browsing Doktora Tezleri / Phd Degree Theses by Subject "Afrika"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Doctoral Thesis
    Türkiye'nin dış ticaret hedefleri doğrultusunda lojistik model önerisi: Türkiye - Kıta Afrika uygulaması
    (2016) Düzgün, Murat; Tanyaş, Mehmet
    Lojistik; hammaddeler, yedek parçalar, nihai ürünler olarak ürünlerin çıkış noktasından tüketim noktasına kadar olan ilgili hareketleri dahilinde yapılan taşımacılık, depolama, gümrükleme vd. tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Etkin bir taşıma hizmeti, ürüne katma değer sağladığı gibi, pazardaki rekabet gücünü de artırmaktadır. Ürün maliyetlerinin büyük bir kısmını oluşturan lojistik ve özellikle taşımacılık maliyetleri, işletmelerin ve dolayısıyla ülkelerin rekabet gücü üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu etkinin pozitif yöne doğru çekilebilmesi için, taşımacılık sektörünün ekonomik etkinlik ve hizmet kalitesi açılarından belirli performans kriterlerini sağlaması gerekmektedir. Dünya dış ticaretinin giderek yoğun küresel rekabet içinde olması ve ilgili firmaların daha dikkatli davranarak, bu küresel liberal ekonomide elde etmek zorunda oldukları kendi farklılıklarına ait gereklilikler hızla zorlaşmaktadır. Dolayısı ile mümkün ise, her bir dış ticaret uygulaması için yenilik ve modeller bulunarak, firmalar kendilerine ait bu farklı olabilme ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Bu konjonktür yapı içinde ülke olarak Türkiye'nin de kendisine layık olan yerini alabilmesi için dış ticaret hacmini arttırması ve ilgili firmalarının küresel rekabette üstünlük sağlayabilmelerini temin edebilmesi amacı ile yeniliklere ve yeni modellere olan ihtiyacı, geçmiş yıllara göre daha da önem kazanmıştır. Bu tezin amacı; bir ülkenin dış ticaretinde lojistik seçeneklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik bir metodoloji oluşturmaktır. Bu çerçevede Türkiye'deki dış ticaret yapan firmaların Afrika ile iş hacmini artırmak ve doğru stratejiler üretmelerini destekleyecek bir model önerisi getirmektir. Bu çalışma, Türkiye ile Afrika arasındaki dış ticaret yapısının genel özelliklerinin ekonomik, politik ve sosyal yapıları ile lojistik hinterlandlarını değerlendirmektedir. Bu kapsamda tezin ilk bölümünde araştırma problemi, çalışmanın amacı ve önemi vurgulanmakta, takip eden ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde sırasıyla çalışmaya yön veren uluslararası ticaret ve lojistik yönetimi, uluslararası ticaret ve lojistik, uluslararası ticaretin mevcut durumu, dünya genelinde taşıma ve lojistik modelleri hakkında kapsamlı literatür çalışması yer almaktadır. Çalışmayı bir bütün olarak ve tek başına anlaşır kılabilmek için beşinci bölüm, bu çalışmayla geliştirilen modele dayanak olan çok kriterli karar verme modellerinin detaylarını açıklamaktadır. Çalışmanın özgün kısmını ise altıncı bölüm oluşturmaktadır. Bu bölümde, ilgili literatür taraması sonucunda Türkiye-Afrika ticaretinde etkili olabilecek faktörlerin tamamı Türkiye'mizde, tarafımızca belirlenmiş olan 6 farklı hinterland'dan, Afrika sınırları dahilinde tarafımızca belirlenen 3 ayrı hinterland'a, doğrudan ihracat konusunda halen faaliyet gösteren toplam 2.044 şirketten, uygun ama farklı ürün gruplarına bağlı olarak örnekleme ile seçilen 166 adet ilgili şirketin değerlendirilmesine sunulmuş ve gerçek uygulamaya dayalı olarak 25 adet etkili kriter dikkatlice tespit edilmiş ve modellerimizde kullanılmıştır. Uygulanan anket, ticaret yapan şirketlerin özellikleriyle yaptıkları ticaret arasındaki ilişkilerin Ki-Kare testi ile belirlenmesine olanak sağlamıştır. Yine Türkiye-Afrika şirketleri arasındaki ticarette etkili olan faktörleri, şirketlerin önemseme seviyelerine göre şirketlerin demografik özelliklerinin etkisi, verilen cevapların tespit edilen olasılık dağılımına uygun hipotez testleriyle ortaya konmuştur. Gerçekleştirilen bu çıkarımsal istatistik analizleri Türkiye-Afrika ticaretinin özelliklerini açıklamada şirketlerin demografik özelliklerinden etkili olan faktörlerin regresyon modelleriyle devam etmektedir. Türkiye-Afrika arasındaki etkili faktörlerin tespiti ile bu ticarette kullanılabilecek muhtemel 12 ticaret modelinden en uygunu, Analitik Hiyerarşi Proses (AHP) aracılığı ile bu alandaki 5 uzmanın görüşüne dayalı olarak ortaya konulmaktadır. Bu analiz aynı zamanda tespit edilen kriterlerin göreceleri, önemlerinin tespitine de olanak vermektedir. Oluşturulan AHP uygulaması tespit edilen en iyi modelle birlikte diğer 11 muhtemel ticaret modelinin belirlenen kriterlerden etkilenme şeklinin duyarlılık analizlerinde de kullanılmaktadır. En son yedinci bölümdeki bulguların özetlerini ve mevcut Türkiye-Afrika dış ticaretinin daha çok iyileştirilebilmesi için sunulan önerileri kapsamaktadır. Gerçekleştirilen bu araştırmanın, saptanan kriterler ve oluşturulan model(ler)den, Afrika ile çalışan ve çalışma niyetinde bulunan kuruluşların lojistik maliyetleri, müşterilerine karşı daha kaliteli ve hızlı cevap verebilme yetenekleri ve ayrıca ilgili süre ve süreçleri kısaltabilmeleri konularında faydalı olabilmesi beklenmektedir. Anahtar kelimeler: Analitik Hiyerarşi Süreci(AHP) Modeli, Lojistik Modeller, Türkiye-Afrika dış Ticareti.