Sınır Kişilik Bozukluğunda Dürtüsellik ve Riskli Karar Verme Eğiliminin Sosyal Biliş Becerileriyle İlişkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, Sınır Kişilik Bozukluğu (SKB) tanılı bireylerde karar verme süreçlerini nöropsikolojik testlerle değerlendirerek, SKB’ye özgü bilişsel özelliklerin karar verme süreçleriyle ilişkisini sağlıklı kontrollerle karşılaştırarak incelemeyi hedeflemektedir. Yöntem: Çalışmanın örneklemi SKB tanılı hasta grubu (n=27) ile psikiyatrik tanısı olmayan sağlıklı katılımcılardan (n=28) oluşmaktadır. Hastalık şiddetinin değerlendirilmesi için Borderline Kişilik Envanteri (BKE), nöropsikolojik değerlendirme için Iowa Kumar Testi (IKT), Stroop Testi, Benton Yüz Tanıma Testi, Gözlerden Zihin Okuma Testi, Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği (DEZTÖ), WMS-R Sayı Menzili ve Mantıksal Bellek Alt Ölçeği uygulanmıştır. Bulgular: SKB grubu ile kontrol grubu arasında BKE puanlarında anlamlı düzeyde farklılık izlenmektedir (p=0,02). Stroop Testi’ndeki enterferans süresi ve hata sayıları açısından gruplar arası anlamlı bir fark izlenmezken, spontan düzeltme cevap sayılarının anlamlı düzeyde farklılık taşıdığı (p=0,02) gözlenmiştir. WMS-R Mantıksal Bellek alt testi A hikâyesinin anlık hatırlama puanlarında gruplar arasında fark olduğu (p<0,01) tespit edilmiştir. IKT’de ilk yarıda A destesinden (p=0,028) son yarıda ise B destesinden (p=0,03) seçme eğiliminde gruplar arasında fark izlenmektedir. Son olarak, DEZTÖ’de iki grup arasında toplam puanda (p<0,01) izlenen anlamlı farkın 2. derece yanlış inanç (p=0,024) ve empati (p=0,027) görevlerinde ortaya çıktığı görülmüştür. Sonuç: Çalışmamız örneklemini oluşturan SKB tanılı bireylerin uygunsuz cevabın inhibisyonunda minimal güçlüğe sahip oldukları, bu güçlüğün karar verme davranışında dezavantajlı seçimler yapmayla ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, SKB tanılı bireylerin dışsal ipuçlarından zihinsel durumları yordamada başarılı oldukları fakat sosyal bir örüntü dâhilinde ipuçlarını bütünleştirme ve uyumlu öyküleştirme yapmakta zorlandıkları görülmüştür.