Türk müziği'nde seçilmiş beş farklı makamdaki eserin dinleyicide bıraktığı duygusal izlenim üzerine örneklem çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türk Sanat Müziği'nde seçilmiş beş farklı makam üzerinden makamların duyguları etkilemedeki rolü ve öneminin araştırılması ve buna etki eden faktörlerin incelenmesidir. Makamların duyguları etkileme gücü detaylı olarak irdelenmeden önce, bu çalışmanın bütünlük kazanması adına duygu ve müzik kavramları ele alınmış, müziğin kültürel ve sosyal yönü üzerinde durulmuştur. Duyguyu etkileyen diğer faktörler belirlenerek her birinin duygular üzerindeki etkisi ayrı ayrı incelenmiş, makam bazında karşılaştırmalar yapmak suretiyle ele alınmış, yüz yüze konuşma yapılan müzik icracılarının görüşlerine de yer vererek konu zenginleştirilmiştir. Çeşnisi, dizisi, geçkisiyle; inişi ve çıkışıyla makamın bir bütün olması ve bu çok boyutlu hali ile ruhumuza hitap ederek duygularımızı nasıl etkilediği, içimizde ne çeşit duygular uyandırdığı incelenmiştir. Makamların duygulara olan etkisi ile ilgili olarak geçmişten günümüze edinilmiş bilgiler ve kanıksanmış görüşlerin doğruluğu, yapılmış olan bir örneklem çalışması ile araştırılmıştır. Beş değişik makamdan seçilmiş beş eserin, üç farklı versiyonundan oluşan on beş icra kaydı, benzer profildeki yetmiş kişilik bir gruba dinletilerek makamların duyguya etkisi ölçülmüş ve önemli bir oranda doğrulanmıştır.

This study's aim is to analyze the role and importance of maqam, in influencing emotions, and to examine the factors affecting this with five different maqams chosen in Turkish Classical Music. Before analyzing the power of maqam in influencing emotions in detail, the concept of emotion and music are taken into account, the cultural and social aspects of music are emphasized for the sake of integrity of this study. Other factors, which affect emotions, have been determined and examined separately, discussed by making comparisons on maqam basis, and the study has been enriched by including opinions of music performers with face-to-face interviews. It has been examined, how maqam is a whole with its flavor, sequence, transition and with its ups and downs and how it touches our soul with its multi-dimensional feature, how it affects our emotions and what kind of emotions it evokes in us. All the information obtained from the past to the present, and also the accuracy of the opinions, that have been taken for granted, regarding the effect of maqams on emotions have been explored with a sampling study. Fifteen performance recordings consisting of three different versions of five musical works selected from five different maqams are played to a group of seventy people with similar profiles, and the effects of the maqams on emotions are measured and are confirmed significantly.