Sosyal medya kullanımının 18-25 yaş arası genç yetişkinlerin yeme davranışları ve beden algıları üzerine etkisi: Niteliksel bir çalışma

Abstract

Artan sosyal medya kullanımının etkileri, farklı disiplinlerden bir çok araştırmaya konu olmaktadır. Sosyal medya kullanımının yeme davranışı ve beden algısı üzerine etkisini inceleyen çok sayıda nicel çalışma bulunmasına rağmen bu etkinin derinlemesine anlaşılmasını sağlayacak nitel çalışma sayısı ise azdır. Bu araştırma, yoğun sosyal medya kullanan genç yetişkinlerin sosyal medya kullanım şekillerinin yeme davranışları ile beden algılarını nasıl ve hangi yönde etkilendiğinin derinlemesine anlaşılması amacıyla niteliksel olarak yürütülmüştür. Genç yetişkinlerin yaşadıkları sosyal medya kullanım deneyiminin anlamlandırılması için nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yaklaşımın kullanıldığı araştırmanın örneklemini, kartopu örnekleme tekniği kullanılarak, günde 3 saat ve üzerinde sosyal medya kullanan 18-25 yaş arası genç yetişkinler oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin, tematik analiz yöntemi ile incelenmesinden, 'görüntülenen yiyeceklerin yankısı', 'geri bildirimlerin yankısı' ve 'görüntülenen bedenlerin yankısı' olmak üzere 3 üst tema ve alt temalar elde edilmiştir. Bu araştırmanın sonucunda; genç yetişkinlerin sosyal medyada maruz kaldıkları yiyecek temalı görüntüler nedeniyle sağlıksız beslenme davranışları geliştirdikleri saptanmıştır. Görüntülenen yiyeceklerin dışsal bir uyaran etkisi yaratarak genç yetişkinlerin yeme isteğinde artışa neden olduğu ve sağlıksız besinlere yönelme eğilimi yarattığı, genç yetişkinlerin kendi görünüşleri ile diğer sosyal medya kullanıcılarının görünüşlerini yukarı yönlü karşılaştırmaları nedeniyle beden algısının olumsuz yönde etkilediği sonucuna varılmıştır. Genç yetişkinlerin, artan sosyal medya kullanımı ile yeme davranışı ve beden algısı üzerinde oluşabilecek olumsuz etkiler konusunda bilinçlendirilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: sosyal medya, yeme davranışı, beden algısı, fenomenolojik yaklaşım.

The effects of increasing social media use have been the subject of many studies from different disciplines. Although there are many quantitative studies examining the effect of social media use on eating behavior and body image, there are few qualitative studies that will provide a deep understanding of this effect. The purpose of this research is to understand how and in which direction the social media usage patterns of young adults who use social media intensively affect their eating behaviors and body perceptions. A phenomenological approach, one of the qualitative research methods, was used to make sense of the social media use experience of young adults. The sample of the study consists of young adults aged 18-25, who use social media for 3 hours or more per day, using the snowball sampling technique. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. Three super-themes and sub-themes were obtained from the analysis of the data using the thematic analysis method: 'echo of the displayed food', 'echo of the feedback' and 'echo of the displayed body'. As a result of this research; It has been determined that young adults develop unhealthy eating behaviors due to food-themed images they are exposed to on social media. The foods displayed created an external stimulus effect, causing an increase in the desire to eat in young adults and creating a tendency to turn to unhealthy foods. It has been concluded that body image is negatively affected by young adults' upward comparisons of their own appearance and that of other social media users. It is recommended that young adults be made aware of the negative effects that may occur on eating behavior and body image with the increasing use of social media. Key words: Social media, eating habits, body image, phenomenological approach