Karadeniz kemençesinin tarihsel süreç içerisindeki değişimi: Dört telli Karadeniz kemençesi örneği

Abstract

Karadeniz kemençesinin tarihsel süreç içerisindeki değişimini, ortak özelliklere sahip enstrümanlarla ilişki kurarak ve bilimsel anlamda sınıflandırarak incelemek gerekmektedir. Sınıflandırma, kemençeyle ortak özelliklere sahip birçok enstrümanı saptamamız ve bu enstrümanların değişim ve gelişim süreçlerini inceleyip Karadeniz kemençesinde yapılabilecek yenilikler ve geliştirmelerde fikir verme noktasında önemli bir yere sahiptir. Karadeniz kemençesi henüz standartları oluşmamış bir enstrüman olduğu için yapılan her yenilik enstrümanı geliştirmekle birlikte değiştirmektedir. Bu değişim günümüzde takip edilemeyecek boyutlara ulaşmıştır. Hiç şüphesiz her kemençe icracısı ve kemençe yapımcısının kemençe üzerinde eksik gördüğü ve değiştirmek istediği kısımlar mevcuttur. Fakat; yapılan değişimlerin çoğu literatüre geçmemekle birlikte bilimsellikten de uzaktır. Eğer bu enstrümana Karadeniz kemençesi demek istiyorsak geleneksel formuna sadık kalmamız gerekmektedir. Bu çalışmada geleneksel forma sadık kalarak icracıların taleplerini karşılayacak çözümler üzerine durulmuş ve bu bağlamda geleneksel forma uygun dört telli Karadeniz kemençesi yapılmıştır. Bu çalışmanın 2. bölümünde organolojiye kısa bir giriş yapılmış ve çalgıların sınıflandırılması üzerine durularak kemençenin bulunduğu sınıf saptanmıştır. Çalışmanın 3. bölümünde, Karadeniz kemençesinin tarihine değinilmiş ve son dönemdeki gelişmelerden ve değişimlerden bahsedilmiştir. İlerleyen bölümlerde ise dört telli Karadeniz kemençesinin yapım aşamaları ve yapılabilecek küçük değişimlerle kemençenin formunu bozmadan icracıların taleplerinin karşılanması üzerinde durulmuştur. Bu çalışmanın sonuç bölümünde bu tezle birlikte yapılan dört telli Karadeniz kemençesinin eksiklikleri ne denli karşılayabileceği üzerine durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kemençe, Karadeniz kemençe, Dört telli Karadeniz kemençe

It is necessary to examine the change of the Black Sea kemençe in the historical process by establishing relationships with instruments with common characteristics and classifying them scientifically. Classification has an important place in identifying many instruments with common features with the kemençe, examining the change and development processes of these instruments, and giving ideas for innovations and developments that can be made in the Black Sea kemençe. Since the Black Sea kemençe is an instrument whose standards have not been formed yet, every innovation made changes the instrument along with improving it. This change has reached dimensions that cannot be followed today. Undoubtedly, there are parts of the kemençe that every kemençe performer and kemençe maker sees as missing and wants to change; Most of the changes made are not in the literature, but they are also far from scientific. If we want to call this instrument the Black Sea kemençe, we have to stick to its traditional form. In this study, the solutions to meet the demands of the performers by staying true to the traditional form were emphasized and in this context, the four-stringed Black Sea kemençe was made in accordance with the traditional form. In the first part of this study, a brief introduction to organology was made and the class of the kemençe was determined by focusing on the classification of instruments. In the second part of the study, the history of the Black Sea kemenche is mentioned and the recent developments and changes are mentioned. In the following sections, the production stages of the four-stringed Black Sea kemençe and the small changes that can be made are focused on meeting the demands of the performers without disturbing the form of the kemençe. In the conclusion part of this study, it is focused on how much the four-stringed Black Sea kemençe, which was made together with this thesis, can meet the deficiencies. Key Words: Kemence, Black Sea kemence, Four string Black Sea kemence