Genç Yetişkinlerde Bağlanma ile Yakınlık Korkusu ve Sosyal Onay İhtiyacı Arasındaki İlişkide Aleksitiminin Aracı Rolü

Abstract

Bu çalışma genç yetişkinlerde bağlanma ile yakınlık korkusu ve sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolü incelenmektedir. Araştırma dâhilinde 18-30 yaş aralığında bulunan 312'si kadın 224'ü erkek olmak üzere 536 katılımcıdan veri toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Sosyodemografik Bilgi Formu, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği, Yakınlık Korkusu Ölçeği ve Toronto Aleksitimi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri normal dağıldığı için bağlantısız t testi, Pearson korelasyon analizi ve tek yönlü ANOVA parametrik testleri kullanılmıştır. Farklılıkların hangi gruplar arasında olduğunu test etmek için post-hoc testi (Scheffe veya Games-Howell) uygulanmıştır. Ayrıca bağlanma stilleri ile yakınlık korkusu ve sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı etkisini tespit edebilmek amacıyla Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır. Veriler SPSS 25 programı ile analiz edilmiş, aracılık etkisinin analizi için LISREL programı kullanılmıştır. Analizler sonucunda, bağlanma kaçınmasının hem aleksitimi hem de yakınlık korkusu üzerinde anlamlı etkileri olduğu görülmüştür. Ayrıca, bağlanma kaçınması ile yakınlık korkusu arasındaki ilişkide aleksitiminin kısmi bir aracı rol oynadığı belirlenmiştir. Benzer şekilde, bağlanma kaçınması ile sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkide de aleksitimi kısmi aracılık göstermiştir. Bağlanma kaygısının aleksitimi ve sosyal onay ihtiyacı üzerinde doğrudan anlamlı etkileri bulunmuştur. Bunun yanında, bağlanma kaygısı ile sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkide aleksitiminin aracılık etkisi görece düşük düzeyde olmakla birlikte anlamlıdır. Son olarak, bağlanma kaygısı ile yakınlık korkusu arasındaki ilişkide de aleksitiminin kısmi bir aracı rol üstlendiği saptanmıştır.This study examines the mediating role of alexithymia in the relationship between attachment, fear of intimacy, and the need for social approval in young adults. Data were collected from 536 participants aged between 18 and 30 years, including 312 women and 224 men. The data collection instruments included the Sociodemographic Information Form, the Experiences in Close Relationships Inventory-II, the Need for Social Approval Scale, the Fear of Intimacy Scale, and the Toronto Alexithymia Scale. Since the data followed a normal distribution, parametric tests such as the independent samples t-test, Pearson correlation analysis, and one-way ANOVA were used. To determine the group differences, post-hoc tests (Scheffe or Games-Howell) were applied. Additionally, the Structural Equation Model (SEM) was utilized to examine the mediating effect of alexithymia in the relationship between attachment styles, fear of intimacy, and the need for social approval. The data were analyzed using SPSS 25, and the mediation analysis was conducted using the LISREL software. The analyses revealed that attachment avoidance had significant effects on both alexithymia and fear of intimacy. Furthermore, alexithymia was found to play a partial mediating role in the relationship between attachment avoidance and fear of intimacy. Similarly, alexithymia partially mediated the relationship between attachment avoidance and the need for social approval. Attachment anxiety was found to have direct and significant effects on both alexithymia and the need for social approval. In addition, although the mediating effect of alexithymia in the relationship between attachment anxiety and the need for social approval was relatively low, it was still significant. Finally, alexithymia was also found to play a partial mediating role in the relationship between attachment anxiety and fear of intimacy.