Muhasebe denetiminde karşılaşılan hata ve hileler karşısında serbest muhasebeci mali müşavirlerin görüşleri: Erzurum iliuygulaması

Abstract

İşletmeler, işletme içi veya dışından olmak üzere pek çok kişi ve kuruluş ile ilişkidedir. İşletmelerin ilişkili olduğu bu taraflar, işletme ile ilgili ekonomik kararlar alırken finansal ve finansal olmayan bilgilere ihtiyaç duyar. Bilgi kullanıcılarının ihtiyaç duyduğu finansal bilgiler, finansal tablolar aracılığı ile kamuoyuna sunulmaktadır. Sunulan bu bilgiler, kişi veya kuruluşların çıkarları açısından manipüle edilebilmektedir. Finansal bilgiler üzerinde gerçekleştirilen bu manipülasyonlar hile; kasıtsız olarak yapılan yanlışlıklar ise hata olarak adlandırılmaktadır. Muhasebe sistemi içerisindeki bilgilerde ortaya çıkan hata ve hilenin oluşum ortamı ve hatanın engellenemezliği bu çalışmanın temel çerçevesini oluşturmaktadır. Araştırma yöntemi nicel ve betimleyicidir. Araştırmada amaçsal örnekleme kullanılmıştır. 138 adet serbest muhasebeci ve mali müşavire hata ve hilenin oluşum ortamı ve hatanın engellenemezliği faktörlerini ölçmek üzere anket uygulanmıştır. Elde edilen verilere güvenilirlik analizi (cronbach alfa), açıklayıcı faktör analizi, oneway anova testleri (post-hoc-turkey) uygulanmıştır. Böylece durum ve faktör yükleri anlaşılmış, hipotezler analiz edilmiş ve anlamlı farklar tespit edilmiştir. Serbest muhasebeci mali müşavirlerin tüm demografik değişkenler ile faktörler test edilmiş ve istatistiki olarak anlamsız çıkan sonuçlar sunulmamıştır. Serbest muhasebeci mali müşavirlerin gelir düzeylerine göre hile ve hatanın oluşum ortamı arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hata, Hile, Serbest Muhasebeci Mali MüşavirBusinesses are in relation with many person and organizations, either directly or indirectly. These parties, which related to businesses, need financial and non-financial information when making economic decisions about the business. Financial information needed by information users is presented to the public via financial statements. This presented information can be manipulated in terms of the interests of persons or organizations. The manipulated financial information is called fraud, unintentional mistakes are called errors. Formation environment of errors and frauds and Unavoidability of errors that occurs in the data of accounting system establish a basic framework of this study. The research method is quantitative and descriptive. Purposive sampling is used in the research. A survey was conducted to 138 certified and non-certified public accountants to measure the factors of error and fraud formation environment and the unavoidability of error. Obtained data is tested with reliability analysis (cronbach alpha), exploratory factor analysis and oneway anova tests (post-hoc-turkey). In this way, the situation and factor loadings are deduced, the hypotheses were analyzed and significant differences were determined. All demographic variables and factors of certified public accountants' were tested and statistically insignificant results were not presented. It has been determined that there is a meaningful relationship between the environment of fraud and error according to the income levels of the certified public accountants. Key words: Error, Fraud, Certified Public Accountant