RUS GEZGİN P.A. ÇİHAÇOV’UN TÜRKİYE MEKTUPLARI ESERİNDE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA YAŞAYAN HALKLAR

Abstract

Altaylar ve Türkiye üzerine yaptığı bilimsel faaliyetler ile dünya çapında ün kazanan Rusbilim insanı Pyetr Aleksandroviç Çihaçov‟un (1808-1890) Türkiye ile ilk tanışması 1835 yılındagerçekleşir. 1847-1858 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu‟na yaptığı geziler sonucundasekiz ciltlik Asie Mineure (Anadolu) çalışması yayımlanır. Yazarın Anadolu topraklarının iklimi,doğası, hayvan ve bitki örtüsüne ilişkin bilimsel verilerin yanı sıra bu topraklarda yaşayanhalkların tarihi, kültürel değerleri ve yaşamı ile ilgili bilgi içeren bu bilimsel mirasınazamandaşları tarafından da büyük değer verilir.Araştırmamızın konusunu oluşturan Çihaçov‟un Türkiye Mektupları adlı çalışması, ilkdefa 1858 yılında Fransız La Nord gazetesinde ve ancak 1960 yılında Rusçaya çevrilerekRusya‟da yayımlanır. Toplam 15 mektuptan oluşan Türkiye Mektupları eserinde Çihaçov,Osmanlı‟nın daha önceki seyahatlerde konu edilmemiş bölgelerini tanıtmakta ve incelemektedir.20 Haziran-17 Ağustos 1858 tarihleri arasında gerçekleşen, Giresun, Gümüşhane, Erzurum veErzincan gibi şehirlerden geçen gezisi sırasında yazar, bu topraklarda yaşayan Rum, Ermeni veKürt aşiretlerinin günlük yaşamı, gelenekleri ve bölgedeki başka halklar ve ülkeler ile olanilişkilerine ışık tutar. Aynı zamanda mektuplarda Osmanlı İmparatorluğu‟nun çeşitli devletdaireleri ve yürüttükleri faaliyetler, İmparatorluğun mali durumu, devlet borçları, vergi sistemi ileilgili detaylı bilgiler yer almaktadır.Çihaçov‟un Osmanlı İmparatorluğu‟nda geçirdiği süre Tanzimat reformlarıyla aynıdöneme denk gelmektedir. Dolayısıyla yazarın asıl amacı, bu reformların büyük şehirlerin yanısıra asıl, Türkiye‟nin uzak bölgelerinde nasıl gerçekleştirildiğini gözlemlemek ve anlatmaktır.