DİNİ KAHRAMANLIK DESTANLARI ÜZERİNE

Abstract

Azerbaycan edebiyatında İslam dininin yayılmasını, İslam büyüklerini ve yaşantılarını,Müslüman kahramanlarının yiğitliklerini, mucizelerini, Müslüman olmayan topluluklarlamücadelelerini, İslam’ın hükümlerini ve İslam ahlakını anlatan “Havername”, “Kitab-i BattalGazi”, “Kısse-yi Muhammed Hanife”, “Meracname”, “Heybername” gibi pek çok dinikahramanlık destanı ve hikâyesi mevcuttur. Çalışmamızda, dini kaynağını Kuran-ı Kerim’denve hadislerden alan; ilk versiyonunun İslamiyet’ten önce oluşmasına rağmen Kitab-ı DedeKorkut Destanı, Hz. Ali’nin ve sahabelerin İslam`ın yayılması yolunda gösterdikleriyiğitliklerinin, efsanevi kahramanlıklarının tasvir edildiği Havername Destanı ve İslam dininingeniş kitleler tarafından kabul edilebilmesi için Rum illerinde ve yakın diğer ülkelerde yaşananmaceraların anlatıldığı Battal Gazi Destanı gibi kahramanlık destanlarındaki temel dini motiflerele alınacaktır. Destan kahramanına akrabaları, silah arkadaşları, rakipleri olan şah ve sultanlar,mitolojik kahramanlar, devler, periler olmak üzere kalabalık bir kadro eşlik eder. Bu destanlarındönemlerinin ve içeriklerinin farklı olmasına rağmen onların öykü çizgisinde, kahramanlarınbazı karakteristik özelliklerinde, dilinde ve icra özelliklerinde genel ortak noktalar mevcuttur