Algısal çelişki ve tepki rekabeti: Stroop etkisine ilişkin olay-ilişkili potansiyeller

Abstract

Amaç: Mevcut çalışmanın amacı, algısal çelişki ve tepki rekabeti hipotezleri ile açıklanmaya çalışılan Stroop etkisinin yol açtığı elektrofizyolojik aktiviteleri analiz etmektir.Yöntem: Örneklem üniversite popülasyonundan 50 (23 kadın 27 erkek) sağlıklı gönüllü yetişkini içermiştir. Uyarım, kayıt ve analiz işlemlerinde NeuroScan 4.2 donanım-yazılım sistemi kullanılmıştır.Bulgular: Stroop bozucu etkisi, davranışsal olarak, uyuşmayan uyarıcılara ilişkin tepki zamanının uzaması ve tepki verilmekte gecikilen uyarıcı sayısının artması olarak elde edilmiştir. Temel bileşenler analizinde (TBA) Stroop performansının seçici dikkat, bozucu etki ve bozucu etkiye direnç faktörlerini içerdiği belirlenmiştir. Stroop bozucu etkisi, elektrofizyolojik olarak ise uyuşmayan uyarıcılara ilişkin P3 ve N4, yanlış tepkilere ilişkin olarak da N2, P3, N3 ve N4 bileşenlerinin genliklerinde artış olarak elde edilmiştir.Sonuç: P3 ve N4 zirvelerine ilişkin genlik artışının çelişki belirleme sürecini yansıttığı sonucuna varılmıştır. Yanlış tepkilere ilişkin genlik artışı değişiklikleri ise karmaşıktır. N2 ve P3 bileşenlerindeki genlik artışı yalnızca uyuşmayan uyarıcılarda, N3 ve N4 bileşenlerinin genliği ise hem uyuşmayan hem de uyuşan uyarıcılarda artmıştır. Söz konusu daha erken ve geç aktivitelerin sırasıyla tepki rekabeti ve hata belirleme süreçleri ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır. Söz konusu bulgular, Stroop etkisini açıklamada öne sürülen algısal çelişki ve tepki rekabeti hipotezlerinin her ikisinin de geçerli olduğunu desteklemektedir.