Müttefikten Düşmanlığa: Sovyet Propagandasında Tito’nun İmajının Dönüşümü

Abstract

Bu makale, Sovyet propagandasının Yugoslav lider Josip Broz Tito’nun tasvirini nasıl değiştirdiğine odaklanarak, İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sonrasında Sovyet-Yugoslav ilişkilerindeki önemli dönüşümü incelemektedir. Tito, savaşın ilk yıllarında Sovyetler Birliği’nin (SSCB) yakın bir müttefiki ve uluslararası sosyalist hareketin önde gelen bir lideri olarak övgüyle karşılanmıştır. Ancak, savaş sonrası dönemde Tito’nun SSCB’den bağımsız bir siyasi yol izleme arzusu, Stalin’in merkeziyetçi taleplerine karşı çıkması ve bir Balkan federasyonu oluşturma hayali, iki lider arasında artan bir gerilime yol açmıştır. Bu gerginlik, kişisel rekabetin ve ideolojik farklılıkların etkisiyle 1948 yılında Tito-Stalin bölünmesi olarak bilinen kritik bir kırılma noktasına dönüşmüştür. Bölünmenin ardından SSCB, Tito’yu itibarsızlaştırmak amacıyla geniş çaplı bir propaganda kampanyası başlatmış ve onu Batılı kapitalist güçlerle işbirliği yapan bir işbirlikçi, sosyalist hareketin düşmanı ve hatta faşist bir sempatizan olarak sunmuştur. Roland Barthes’ın göstergebilimsel yöntemiyle yapılan bu çalışma, Sovyet propaganda afişlerindeki görsel ve dilsel unsurları analiz ederek, Tito’nun imajının nasıl sistematik bir şekilde dönüştürüldüğünü gözler önüne sermektedir. Ayrıca, bu propaganda süreci yalnızca ideolojik bir mücadele olarak değil, aynı zamanda Soğuk Savaş dönemi liderlik rekabetinin bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. Bu analiz, propaganda araçlarının yalnızca yerel değil, uluslararası düzeyde de siyasi hedeflere ulaşmak için nasıl güçlü bir araç olarak kullanıldığını ortaya koymaktadır. Bulgular, Soğuk Savaş sırasında propaganda araçlarının siyasi anlatıları manipüle etmek ve kamuoyu algısını yönlendirmek için nasıl kullanıldığını göstermekte, aynı zamanda ideolojik çatışmaların uluslararası ilişkilerdeki geniş etkisine dair önemli bir anlayış sunmaktadır.