Türkiye'de finansal bilgi manipülasyonu ve ortaya çıkarılmasına yönelik araştırma (Beneish modeli)

Abstract

Piyasaların etkin ve verimli çalışabilmesi için, yeterli, doğru ve güvenilir bilgiye ihtiyaç duyar. Finansal bilgi manipülasyonu, özellikle kişisel veya kurumsal çıkarlar doğrultusunda finansal tablolara müdahale ederek değiştirilmesi anlamına gelmektedir.Finansal tablolarda yapılan hileler ve muhasebe usulsüzlüklerinin Türkiye'de ve dünya da birçok skandallara neden olmuştur. Finansal bilgi manipülasyonu sonucunda ortaya çıkan bu skandallar özellikle 21. yüzyıl daha da artmıştır. Ayrıca bağımsız denetim firmalarının bu hile ve usulsüzlüklere göz yumması da bu nedenler arasına girmektedir. Bu çalışmanın amacı; finansal bilgi manipülasyonunun nedenleri, amaçları, yöntemleri, teknikleri ve sonuçları açıklamaktadır. Finansal bilgi manipülasyonu yapan şirketleri ortaya çıkarılmasına ilişkin birçok modeller geliştirilmiştir. BİST'te işlem gören 130 şirketin 2011-2015 yıllarına ait mali verileri üzerinden analiz yapılıp, şirketlerin finansal bilgi manipülasyonu yapıp yapmadıklarını tahmin edebilmek için analizler yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar için Beneish (1999) modelinde yararlanılmıştır. Ayrıca Türkiye ve dünyada ortaya çıkarılan örnek olayları da göz önünde bulundurularak, finansal bilgi manipülasyonunun önlenmesine yönelik öneriler geliştirilmiştir.

In order that markets might function in an effective and efficient way, the access to sufficient, accurate and reliable information is a must. Financial information manipulation denotes an act of interventing in financial statements for getting them spoiled in line with particular, personal or corporate interests. Tricks and accounting malpractices done on financial statements have caused many scandals both in Turkey and the world. Such scandals arising from financial information manipulation have further intensified in the 21st Century, in particular. Furthermore, the fact that independent auditing firms turn a blind eye to such tricks and malpractices plays a significant part in all this. The purpose of this study is to identify and explain the causes, goals, methods, techniques and results of financial information manipulation. Many models have been developed to unveil the companies involved in financial information manipulation. An analysis has been made on financial data of 130 companies, traded on the Istanbul Stock Exchange, from 2011 to 2015, with an eye to ascertaining whether they have been involved in financial data manipulation or not. The Beneish model (1999) has been used to this end. Furthermore, some suggestions have been developed for the prevention of financial information manipulation taking into account the examples of incident unveiled in Turkey and the world.