Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları bilgi düzeyleri ile çok kültürlü eğitim tutumları arasındaki ilişki üzerine bir çalışma

Abstract

Bu araştırma, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi anaokulu ve anasınıflarında kadrolu olarak görev yapmakta olan okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları bilgi düzeyleri ile çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarının betimlenmesi ve okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları bilgi düzeyleri ile çok kültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında okul öncesi öğretmenlerinin yaş, kıdem, öğrenim düzeyi, çocuk hakları ile ilgili ders görme durumu ve çok kültürlü eğitimle ilgili ders görme durumunun onların çocuk hakları bilgi düzeyine ya da çok kültürlü eğitime karşı tutumlarına etkisi de incelenmiştir. Araştırma İstanbul ilinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi anaokulu ya da anasınıflarında kadrolu görev yapan 281 tane okul öncesi öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Örneklem grubu seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. İstanbul iline bağlı her ilçeden o ilçedeki görevli okul öncesi öğretmeni sayısı ile orantılı olacak şekilde öğretmen çalışmaya dâhil edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin çok kültürlü eğitime yönelik tutumlarının belirlenmesi için Öğretmenlerin Çok Kültürlü Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları bilgi düzeylerini gösteren veriler Çocuk Haklarına İlişkin Bilinirlik Ölçeği ile toplanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin demografik özelliklerini belirlemek adına Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin tanımlayıcı özelliklerinin dağılımlarını, çok kültürlü eğitime yönelik tutum ile ilgili ifadelere verdikleri cevapların dağılımlarını, çocuk hakları bilgi düzeyi ile ilgili ifadelere verdikleri cevapların dağılımlarını incelemek ve çok kültürlü eğitime yönelik tutum puanı ile çocuk hakları bilgi düzeyi puan ortalamalarını saptamak için tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Araştırmada bulunan sürekli değişkenler arasında, pearson korelasyon ve regresyon analizi yapılması uygun görülmüştür. Çok kültürlü eğitime yönelik tutum ve çocuk hakları bilgi düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi uygulanmıştır. Çocuk hakları bilgi düzeyinin çok kültürlü eğitime yönelik tutum üzerine etkisini saptamak için ise regresyon analizi uygulanmıştır. Çok kültürlü eğitime yönelik tutum ve çocuk hakları bilgi düzeylerinin tanımlayıcı özelliklere göre karşılaştırılması amacıyla; iki bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılması için t-testi, ikiden fazla bağımsız grup arasında niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılması için ise Tek yönlü (One way) Anova testi kullanılmıştır. Anova testi sonrasındaki farklılıkları belirlemek amacıyla tamamlayıcı post - hoc analizi olarak ise Scheffe testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, okul öncesi öğretmenlerinin çok kültürlü eğitime yönelik tutumları yüksek düzeyde olumlu bulunmuştur. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları bilgileri de çok yüksek düzeyde saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları bilgi düzeyleri ile çok kültürlü eğitime yönelik tutumları arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Araştırma kapsamında çocuk hakları bilgi düzeyi ile çok kültürlü eğitime yönelik tutum arasındaki neden sonuç ilişkisi incelendiğinde, ortaya çıkan bulgular göstermektedir ki, öğretmenlerin çocuk hakları bilgi düzeyinin çok kültürlü eğitime karşı tutumlarına anlamlı bir etkisi bulunmaktadır. Okul öncesi öğretmenlerinin çok kültürlü eğitime karşı olan tutumlarına ya da çocuk hakları konusunda sahip oldukları bilgi düzeyine; öğretmenlerin yaşı, kıdem düzeyi, öğrenim düzeyi ve çocuk hakları ile çok kültürlü eğitim konusunda eğitim alıp almama durumlarına ilişkin değişkenler etki etmemektedir.

This research was carried out to describe the relationship between preschool teachers knowledge of children's rights and their attitudes towards multicultural education. This research was also conducted to examine the relationship between preschool teachers' level of knowledge of children's rights and their attitudes towards multicultural education. The effects of pre-school teachers' age, seniority, education level and education on children's rights and multicultural education on their attitudes towards children's rights or multicultural education were examined. The study was carried out with 381 preschool teachers working in the kindergarten of Ministry of National Education in İstanbul. The sample group was selected by random sampling method. Teachers' Multicultural Attitude Scale was used to determine the attitudes of pre-school teachers towards multicultural education. Data on the level of children's rights knowledge of preschool teachers was collected by the Child Rights Awareness Scale. Also Personal Information Form was used to determine the demographic characteristics of pre-school teachers. Descriptive statistical methods as number, percentage, mean, standard deviation were used to examine the distribution of the descriptive characteristics of preschool teachers, the distribution of responses to expressions about attitudes towards multicultural education, the distribution of responses to statements related to the level of knowledge of children's rights, and to determine the attitude score for multicultural education and the mean score of knowledge of children's rights. Pearson correlation and regression analysis were conducted among the continuous variables in the study. Correlation analysis was applied to examine the relationship between attitude towards multicultural education and children's rights knowledge. Regression analysis was applied to determine the effect of child rights knowledge on attitudes towards multicultural education. The t-test and the One-way Anova test were used to compare the attitudes towards multicultural education and children's rights knowledge according to the descriptive characteristics. Scheffe test was used as a complementary post-hoc analysis to determine the differences after Anova test. According to findings, the attitudes of pre-school teachers towards multicultural education were found to be highly positive. Child rights information of preschool teachers is also very high. There is a moderate positive correlation between preschool teachers' knowledge of children's rights and their attitudes towards multicultural education. The level of knowledge of children's rights has a significant effect on their attitudes towards multicultural education. The variables related to the attitudes of preschool teachers towards multicultural education are not affected by the age of the teachers, the level of seniority, the level of education and whether they are educated in multicultural education and children rights. The pre-school teachers' age, seniority level, education level and whether they are educated in multicultural education and children rights are also does not affect the level of knowledge about children's rights.