Kanıt ve kanıt toplama tekniklerine analitik yaklaşım

Abstract

Günümüz dünyası, her yönüyle hızlı değişimler yaşamaktadır. Gerek teknolojide, gerek ekonomide, gerekse sosyal yaşantımızda görülen bu değişiklikler ülkemizi de etkilemektedir. Teknolojinin getirdiği inanılmaz olanaklar, ticaretin birdenbire tüm dünyayı kapsayarak ekonomik etkileşimleri de daha yoğun hale getirmiştir. Ülkeler gibi işletmelerde bu sürece ayak uydurmayı başarmışlardır. İşletme sayıları giderek artmakta ve rekabet ortamı işletmeler arasında daha sert biçimde görülmeye başlamıştır. Böyle bir ortamda işletme denetimlerinin, denetim raporlarının ve denetçilerin önemi büyük ölçüde artarak denetime uluslararası bir nitelik kazandırmıştır. İşletmelerin büyümesi ve faaliyetlerinin gelişmesi ile birlikte yürütülen işlemlerin nitelikleri karmaşıklaşmış ve sayıları artmıştır. Bir taraftan mali tabloları kullananların sayılarının ve etkinliklerinin artması diğer taraftan muhasebe işlemlerinin gittikçe karmaşıklaşması ile hata ve hile oranının çoğalması muhasebe verilerinin ve mali tabloların bağımsız bir uzman tarafından denetlenmesini gerekli kılmıştır. Dünyada kabul gören denetimin amacı, finansal tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak yapılıp, doğru bir şekilde raporlanmış olduğunu saptamaktır. Denetçiden beklenen ise, finansal tablolar hakkında yeterli ve uygun denetim kanıtı toplayarak bir görüş oluşturmasıdır. Bu sebeple, denetim kanıtlarının yeterliliğine ve uygunluğuna karar vermesi denetimin en zor ve en önemli noktalarından biridir. İşletmelerin finansal tablolarının dayandığı belge ve kayıtların sayısındaki önemli artışlar, bağımsız bir denetçinin bir iki ay gibi kısıtlı bir zaman diliminde bunların tamamını inceleme olanağını ortadan kaldırmıştır. Diğer etkenlerle birlikte özellikle zaman kısıtlaması denetçileri denetim çalışmalarında örnekleme yöntemlerinden yararlanma olanaklarını araştırmaya yöneltmiştir. Sonuç olarak denetçinin başarısı, denetim görüşünün ne kadar sağlam olduğuna, toplanan kanıtların niteliğine ve kanıt toplama tekniklerine bağlıdır. Yapılan denetimlerin başarılı olması ise, ilgili kurallar ile denetim amacı ve standartlarının açıkça tespit edilmiş olmasına, bu kuralları uygulayabilecek düzeyde kişilerin yetişmiş olmasına ve bunların işletme ve denetim organlarında görev almalarına bağlıdır.

Today's world is experiencing rapid changes in all aspects. The changes in technology, economical events and social activities are effecting our country, too. The incredible facilities of technology has spreadout all over the world which brought great economical interactions at trade with more intensive results. In many countries such businesses have managed to keep up with this development. Business and competitive environment for the growing number of businesses have started acting more aggresively under the pressure of heavily increasing competition. In such environments the companies' control systems, audit reports and auditing structure has attracted increased importance of control system in international standards and qualification. In line with the growing volumes, the context and complexity of the business processes have increased and became more complicated. On the other, the usage of financial information is increasing rapidly by many parties in order to understand the standing of a business entity. Meanwhile the accounting systems became more detailed and due to the complexity of accounting, the possibility of making errors seems to be more common. In consideration of the possibilities of making mistakes and/or fraud events, it brings the necessatity of auditing a company's financials by an independent expert. The generally accepted world-wide audit standards aim to present company financials truely and in the framework of international accounting standards. In this purpose the auditor is expected to collect sufficient and appropriate evidences when providing a formal opinion. Thus, the hardest part of an audit process seems to be the decision taking for adequacy of evidence collection. Present conditions and the volumes of accounting entries make these efforts harder as a work lasting for 1-2 months period is not adequate. This obsticle forces auditors to apply sophisticated techniques which will help them to successfully finalize evidencing methodoly in an acceptable manner. As a result, we can summarize the fact as the quality of auditor's opinion depends on the nature of evidences as well as the efficiency of evidence collection techniques. The success of an audit process depends on the established rules of auditing standards. Even though these standards are well established internationally, the quality of the auditors who are applying these rules effects the results achieved.