Evsel katı atık düzenli depolama alanlarının CBS ile belirlenmesi: Bakü örneği

Abstract

Belediye katı atıklarının bertarafı, gelişmekte olan ülkelerde daha belirgin olan önemli küresel sorunlardan biridir. Katı atıkların bertaraf edilmesinin temel yöntemlerinden biri depolama sahalarının yerinin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve planlanmasıdır. Düzenli depolama alanlarının uygun yerlerinin belirlenmesi, sosyal, çevresel ve teknik faktörlerin dikkate alınması gerektiğinden zor ve karmaşık bir süreçtir. Bakü'de hızla artan nüfus, kentleşme, sanayileşme, kırdan kente göç, katı atık miktarını önemli ölçüde artırmış ve katı atık yönetimi konusunda ciddi bir sorun yaratmıştır. Bu nedenle çevrenin korunması için uygun katı atık depolama sahalarına ihtiyaç vardır. Bu çalışmada, Bakü şehrinde potansiyel belediye atık depolama sahalarının belirlenmesine yönelik coğrafi bilgi sistemi (CBS) ve çok kriterli karar analizi (MCDM) tekniği kullanılmıştır. Evsel katı atık depolama sahasını belirlemek için on iki kriter dikkate alınmıştır. Karar kriterlerine ve her kriter içindeki sınıflara ağırlık atamak için analitik hiyerarşi yöntemi (AHP) kullanılmış, karşılaştırma matrisini oluşturmak için ikili karşılaştırma yöntemi uygulanmıştır. Bu ağırlıklar ve kriterler yardımıyla nihai saha uygunluk haritası hazırlanmıştır. Bu saha uygunluk haritası dört uygunluk seviyesinde sunulmaktadır: en uygun, uygun, orta derecede uygun ve uygun değil. Sonuçlar, çalışma alanının 340.79 km2 en uygun, 144.9 km2 uygun, 0.91 km2 orta uygun, 1117.2 km2 ise depolama sahası için uygun olmadığını göstermiştir. Bununla birlikte, çalışma alanındaki nihai arazi kullanım planlamasına ilişkin kararlar alınırken, çevresel etkilerinin en az düzeyde olması açısından konumsal analizlerle desteklenmesi gerekmektedir.

Disposal of municipal solid waste is one of the major global problems that is more prominent in developing countries. One of the basic methods of disposing of solid waste is determining the location, evaluation and planning of landfills. Determining the appropriate location of landfills is a difficult and complex process as social, environmental and technical factors must be considered. Rapid population growth, urbanization, industrialization, rural-urban migration in Baku has significantly increased the amount of solid waste and created a serious problem in solid waste management. Therefore, appropriate solid waste disposal sites are needed to protect the environment. This study used GIS and multi-criteria decision analysis (MCDM) techniques to identify potential municipal waste landfills in Baku city. Twelve criteria were taken into account to determine the municipal solid waste landfill. The analytic hierarchy method (AHP) was used to assign weights to the decision criteria and the classes within each criterion, and the pairwise comparison method was applied to create the comparison matrix. The final field suitability map was prepared with the help of these weights and criteria. This site suitability map was presented at four suitability levels: optimal, moderately suitable, suitable, and unsuitable. The results showed that 340.79 km2 of the study area was most suitable, 144.9 km2 was suitable, 0.91 km2 was medium suitable, and 1,117.2 km2 was unsuitable for landfills. However, decisions regarding final land use planning in the study area need to be supported by spatial analyses in order to minimize environmental impacts.