Madde bağımlılarında erken dönem uyum bozucu şemalar ve şema sürdürücü başa çıkma davranışları: Şema terapi modeli çerçevesinde bir inceleme

Abstract

Araştırmanın temel soruları çerçevesinde, madde bağımlılığında gözlenen uyum bozucu şemalar ve madde bağımlısı olan bireylerin kullandıkları başa çıkma davranışları (şemadan kaçınma ve aşırı telafi) incelenmiştir. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi AMATEM Kliniği'nde yatarak tedavi gören, DSM-IV tanı ölçütlerini karşıladığı belirlenen madde bağımlısı (eroin ve/veya esrar) bireylerin (N=61) ve madde bağımlısı bireylerle benzer yaş, cinsiyet ve demografik özellikler gösteren karşılaştırma grubu (N=61) araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3), Young Telafi Ölçeği (YTÖ) ve Young-Rygh Kaçınma Ölçeği (YRKÖ) uygulanmıştır. Araştırmanın temel sorularını yanıtlamak amacıyla bir dizi MANOVA analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları madde bağımlısı grubunun karşılaştırma grubuna kıyasla YŞÖ, YTÖ ve YR-KÖ ölçeklerinin bir çok alt boyutundan yüksek puan aldıklarını göstermiştir. Madde bağımlısı bireyler karşılaştırma grubuna kıyasla terk edilme, başarısızlık, kusurluluk, karamsarlık, içiçelik/bağımlılık, sosyal izolasyon/güvensizlik, dayanıksızlık ve cezalandırılma şema boyutlarında daha yüksek puanlar almışlardır. Sonuç olarak, madde bağımlısı bireylerin daha çok uyum bozucu şemaya ve daha çok işlevsel olmayan başa çıkma davranışlarına sahip oldukları anlaşılmaktadır. Bu kişilerin karşılaştırma grubuna kıyasla daha fazla şiddet davranışına tanık oldukları ve aile üyeleri arasında daha mesafeli, kopuk ve olumsuz bir etkileşim bulunduğu görülmüştür. Ayrıca madde bağımlısı bireylerin daha fazla kendine zarar verme öyküsü, intihar öyküsü ve yasal suç öyküsü olduğu görülmüştür. Araştırma bulguları literatür ışığında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: erken dönem uyum bozucu şemalar, şemadan kaçınma, şemayı aşırı telafi.

This study examined the early maladaptive schemas and behaviors for coping with maladaptive schemas (schema avoidance and overcompensation) in substance abusers. The study was conducted with hospitalized patients, who are substance abusers according to DSM-IV diagnostic criteria, in Bakırkoy State Hospital for Mental Health and Neurological Disorders, Alcohol and Drug Research, Treatment and Training Center (AMATEM). The sample of the study consisted of 61 individuals with substance use disorder (heroin and/or cannabis users) and a comparison group of 61 individuals who are similar in age, gender and demographic properties with individuals with substance use disorder. Young Schema Questionnaire-Short Form 3 (YSQ-SF3), Young Compensation Inventory (YCI) and Young-Rygh Avoidance Inventory (YR-AI) were used. MANOVAs were conducted to answer the main research questions. Results revealed that the substance abusers group had higher points than the comparison group on various subscales of the YSQ, YCI and YR-AI. Group of substance abusers had higher points than the comparison group at schema dimensions of abandoment, failure, defectiveness, negativity/pessimism, enmeshment/dependence, social isolation/ mistrust, vulnerability to harm or illness and punitiveness. Overall this study showed that individuals with subsance use disorders had more maladaptive schemas and dysfunctional coping behaviors. Results revealed that the two groups differed significantly according to witness the violence behaviour and interaction among the family members. Group of substance abusers had more witness to violence behaviour and more uncompanionable, more disjointed and more damaging interaction among the family members. In additon to group of substance abusers had more experience of self-harm behaviour, suicide attempt and forensic crime. The results were discussed with respect to the extant literature. Keywords: Early maladaptive schemas, schema avoidance, schema overcompensation.