Alevi Ocağı ritüellerindeki yemek kültürünün gastronomik açıdan değerlendirilmesi; Güvenç Abdal Ocağı örneği

Abstract

Yemek kültürü, antropoloji, tarih, sosyoloji, psikoloji, sağlık, din ve gastronomi gibi disiplinleri içine alarak incelenmesi gereken bir olgudur. Çok geniş bir çalışma alanına sahip olan bu kültürün sınırlandırılması açısından, çalışma kapsamı içerisinde; bir alevi ocağındaki ritüeller baz alınarak ocak ve ritüel yemeklerinin ilişkisi ile yola çıkılmıştır. Bu perspektifte çalışmanın amacı; ritüel ve inanç pratikleri içerisindeki yemek kültürüne gastronomik bir bakış sergilemektir. Ayrıca bu ocağa bağlı Tokatlı taliplerin gündelik yaşamındaki yöresel ve geleneksel olarak sürdürdüğü lezzetleri araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda; Güvenç Abdal Ocağı'na bağlı talipler ile derinlemesine görüşmeler yapılıp saha araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan derinlemesine görüşmelerde 5'i kadın 5'i erkek olmak üzere toplam 10 kişi yer almıştır. Gerçekleştirilen saha çalışmalarında ise 3 ayrı talibin evi ve hem Güvenç Abdal Ocağı derneği hem de Sarıgazi ve Maltepe Cemevi kullanılmıştır. Çalışma gerçekleştirilirken, Güvenç Abdal Ocağı'na mensup Tokatlı taliplerin icra ettiği ritüeller içerisindeki yemek kültürüne gastronomik bir bakış sergilenmiştir. Yemek ile kültür ilişkisi araştırılmış ve gündelik yaşantıdan örnekler vererek açıklamalar yapılmıştır. Alevi ritüelleri ya da alevi ritüellerindeki yemek kültürü üzerine yapılacak çalışmalara yön vermek ya da katkı da bulunmakta bu çalışmanın hedefleri arasında yer almaktadır. Anahtar Kelimler: Alevi ritüelleri, İnanç pratikleri, Lokma, Yemek kültürü, Gastronomi.

Food culture is a phenomenon that should be examined by taking into account disciplines such as anthropology, history, sociology, psychology, health, religion and gastronomy. In terms of limiting this culture, which has a very large field of study, it is within the scope of the study; based on the rituals in a Alevi ocak, the relationship between the cooker and ritual dishes was set out. The purpose of working in this perspective is; to show a gastronomic view of the food culture within ritual and belief practices. In addition, it is to investigate the local and traditional tastes of from Tokat people's their daily life. For this purpose; In-depth interviews were conducted with the peoples of Güvenç Abdal Ocak and field researches were carried out. A total of 10 people, 5 women and 5 men, took part in the in-depth interviews. In the field studies carried out, the houses of 3 different people's and both Güvenç Abdal Ocak association and Sarıgazi and Maltepe Cemevi were used. During the study, a gastronomic view of the food culture in the rituals performed by Tokat people's belonging to Güvenç Abdal Ocak was exhibited. The relationship between food and culture was investigated and explanations were made by giving examples from everyday life. It is among the objectives of this study to guide or contribute to the studies on food culture in Alevi rituals or in alevi rituals. Keywords: Alevi rituals, Belief practices, Lokma, Food Culture, Gastronomy.