Gebelerde beslenme durumu ve yeme davranışı ile uyku kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma gebelerde beslenme durumu ve yeme davranışı ile uyku kalitesi ilişkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma 17.04.2023-17.10.2023 tarihleri arasında İstanbul'da özel bir hastanede gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya Beslenme ve Diyet Polikliniğine başvuran 20-45 yaş aralığında sağlıklı 214 gebe katılmıştır. Katılımcıların demografik bilgileri, beslenme durumu sorgulanmış ve Pittsburg Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) ile Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ) uygulanmıştır. Gebelerin %86'sının yeme farkındalığına sahip olduğu bulunmuştur. Katılımcıların ortalama uyku kalitesi puanının (7,11±3,55) kötü olduğu saptanmıştır. Gebelerin yağ, kolesterol, A ve K vitamini, biotin, sodyum ve fosfor alımlarının fazla; folik asit, demir ve potasyum alımlarının ise yetersiz olduğu bulunmuştur. PUKİ toplam puan ve alt ölçekler ile karbonhidrat, protein, yağ, A, D, E ve K vitaminleri, B ve C grubu vitaminleri, sodyum, potasyum, kükürt, demir ve elzem aminoasitler arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0,05). Gebelerin Beden Kütle İndeksi'ne göre uyku kalitesi ve yeme farkındalığı arasında anlamlı bir fark yoktur (sırasıyla p=0,097 ; p= 0,624). Gebelikte kazanılan ağırlık ve diyetle enerji alımı arttıkça uyku kalitesinin bozulduğu saptanmıştır (sırasıyla p=017, r=0,162 ; p=045, r=0,137). Çinko alımı ile uyku süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönlü bir ilişki vardır (p=0,022; r=0,157). Yeme farkındalığı olan gebelerin günlük karbonhidrat alımının fazla, protein alımının düşük olduğu saptanmıştır (sırasıyla p=0,006 ; p=0,003 değeri). Trimester ile PUKİ ve YFÖ arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur (sırasıyla p=0,063 ; p= 0,927 değerini yazalım). Sonuç olarak gebelikte beslenme durumu ve yeme farkındalığı ile uyku kalitesi ilişkili bulunduğundan, gebelik öncesinden başlayarak beslenme ve uyku davranışının değerlendirilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: gebelik, beslenme, uyku kalitesi, yeme farkındalığıThis study was conducted to evaluate the relationship between nutritional status and eating behavior and sleep quality in pregnant women. The research was conducted in a private hospital in Istanbul between 17.04.2023 – 17.10.2023. 214 healthy pregnant women between the ages of 20 – 45 who applied to the Nutrition and Diet Polyclinic participated in the study. The demographic information and nutritional status of the participants were questioned, and the Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) and the Mindfulness Eating Questionnaire (MEQ) were applied. It was found that 86% of the surveyed pregnant women exhibited a notable degree of awareness. The average score for sleep quality, as measured by the study tool, of the participants was found to be poor (7.11±3.55). Pregnant women have a high intake of fat, cholesterol, vitamins A and K, biotin, sodium and phosphorus; meanwhile, their intake levels of folic acid, iron, and potassium are found to be insufficient. No significant relationship was found between the PSQI total score and subscales and carbohydrates, protein, fat, vitamins A, D, E and K, group B and C vitamins, sodium, potassium, sulfur, iron and essential amino acids (p>0.05). There is no significant difference between sleep quality and eating awareness according to the Body Mass Index of pregnant women (p= 0.097; p= 0.624, respectively). It was determined that as the weight gained during pregnancy and dietary energy intake increased, sleep quality deteriorated (p= 017, r= 0.162; p= 045, r= 0.137, respectively). There is a statistically significant positive relationship between zinc intake and sleep duration (p=0.022; r=0.157). It was determined that pregnant women with eating awareness had high daily carbohydrate intake and low protein intake (p= 0.006; p= 0.003, respectively). There is no statistically significant relationship between trimester and PSQI as well as Meq (p= 0.063; p= 0.927, respectively). As a result, given the correlation between nutritional status, dietary habits, and sleep quality throughout pregnancy, it is advisable to initiate assessments of dietary patterns and sleep behaviors as early as pre-pregnancy. Keywords: pregnancy, nutrition, sleep quality, mindful eating,