İstanbul ilinde hizmet veren bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşirelerde işten ayrılma niyeti ile zorunlu vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin araştırılması

Abstract

Hemşire yetersizliği dünyada olduğu gibi Türkiye'de de sağlık hizmet kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Bu nedenle yöneticiler, hemşirelerin işten ayrılmalarını önlemek için, örgütten ayrılma düşüncesine neden olan faktörleri belirleyip bunları düzeltme yoluna gitmelidir. Örgütlerin başarısına katkı sağladığı düşünülen ve ekstra rol davranışı olarak adlandırılan 'örgütsel vatandaşlık davranışı', yöneticiler veya akranlardan kaynaklanan baskılar sonucu zorunlu hale gelerek yapılıyorsa bu durum 'zorunlu vatandaşlık davranışı' olarak adlandırılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, İstanbul ilinde hizmet veren bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşirelerde işten ayrılma niyeti ile zorunlu vatandaşlık davranışı arasında ilişki olup olmadığını incelemek, hemşirelerde zorunlu vatandaşlık davranışının dinamiklerini araştırarak gelişmekte olan alan yazına katkı sağlamaktır. Araştırma, tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte bir araştırma olup, İstanbul ilinde bir eğitim ve araştırma hastanesinde görev yapmakta olan 191 hemşirenin katılımı ile 19 Aralık 2016 – 02 Şubat 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri katılımcıların kişisel bilgilerini öğrenmeyi amaçlayan bir soru formunu, 'İşten Ayrılma Niyeti Ölçeği (İANÖ)'ni ve 'Zorunlu Vatandaşlık Davranışı Ölçeği (ZVDÖ)'ni içeren bir anketle toplanmıştır. Veriler IBM SPSS Statistics 21.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Hemşirelerin 'işten ayrılma niyeti ölçeği' ile 'zorunlu vatandaşlık davranışı ölçeği' puan ortalamaları sırasıyla 2,90±1,11 ve 3,42±0,90 olarak bulunmuş, bu sonuç çalışanların orta düzeyde işten ayrılma niyetinde olduklarını, yüksek düzeyde zorunlu vatandaşlık davranışı sergilediklerini göstermiştir. Yapılan analizler sonucunda, işten ayrılma niyetiyle zorunlu vatandaşlık davranışı arasında pozitif yönlü, orta güçte ve çok ileri derecede anlamlı doğrusal bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=0,315; p<0,001). Anahtar Kelimeler: Zorunlu vatandaşlık davranışı, işten ayrılma niyeti, hemşirelik.

Nursing inadequacy is a case that negatively affects the quality of health services in Turkey as well as in the world. Therefore, managers should determine the factors that cause the drop out from the organization, and try to find a way to remove the causes in order to prevent employees from quitting. If 'Organizational Citizenship Behavior (OCB)' also called extra-role behavior that is supposed to contribute to the success of organizations occurs as a result of repression due to managers or peers in an obligatory way, this is called 'Compulsory Citizenship Behavior (CCB)'. The aim of this research is to examine whether there is a relationship between the intention to quit and compulsory citizenship behavior among nurses working in a training and research hospital in Istanbul and to contribute to the literature in progress by investigating the dynamics of compulsory citizenship behavior in nurses. The research is a descriptive and cross-sectional study conducted between 19 December 2016 and 2 February 2017 with the participation of 191 nurses working in a training and research hospital in Istanbul. Research data was collected through a questionnaire aiming at learning participants' personal information, Intention to Quit Scale (IQS) and Compulsory Citizenship Behavior Scale (CCBS). Data were analyzed using the IBM SPSS Statistics 21.0 package program. Intention to Quit Scale and Compulsory Citizenship Behavior Scale averages of the nurses were 2.90 1.11 and 3.42 0.90 respectively. This result suggests that employees intend to quit at moderate level and they show compulsory citizenship behavior at high level. As a result of the analyzes made, it was identified that there is a positive and extremely meaningful linear relationship at medium power between the intention to quit and compulsory citizenship behavior (r=0.315; p<0.001). Keywords : Compulsory citizenship behavior, intention to quit, nursing.