Tedarik zinciri esnekliği ve tedarik zinciri belirsizliğinin iş stresi ve iş memnuniyeti arasındaki ilişkide düzenleyici rolleri: Türkiye otomotiv endüstrisi

Abstract

İş ortamlarındaki küreselleşme, şirketleri ürün yaşam döngülerini kısaltmaya, ürün çeşitliliğini artırmaya ve teknolojik değişikliklere daha hızlı uyum sağlamaya zorlarken, tedarik zincirleri de oldukça karmaşık ve dinamik hale gelmektedir. Literatürde tedarik zinciri belirsizliği, tedarik zinciri esnekliği ve firma performansı arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar bulunmaktadır (Sanchez and Perez, 2005). Ancak tedarik zinciri esnekliğine insan odaklı bakan bir çalışma bulunmamaktadır. Genellikle insan kaynağı, tedarik zinciri esnekliğine yaptığı katkı açısından incelenmektedir (Bhattacharya et.al., 2005). Bu çalışmada, tedarik zinciri esnekliğinin sadece belirsizlik ortamındaki firmanın performansını olumlu yönde etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda Türkiye'de otomotiv sektöründe imalatçı firmalarda çalışanların, işle ilgili algıladıkları stresi azaltmaya da olumlu katkı sağlayabileceğini göstermek istiyoruz. Bu çalışmanın ilk amacı, tedarik zinciri esnekliği, tedarik zinciri belirsizliği, iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu çalışmanın temel amacı ise, tedarik zinciri esnekliği (birincil moderatör) ve tedarik zinciri belirsizliğinin (ikincil moderatör) algılanan iş stresi ve iş tatmini arasındaki ilişki üzerinde ki moderatör rollerini araştırmaktır. Bu çalışmada, 312 katılımcı, sırasıyla Tedarik Zinciri esnekliği ölçeği (SCF), Tedarik Zinciri belirsizliği ölçeği (SCU), iş stresi ölçeği (JST) ve iş doyumu ölçeklerinden (JSA) oluşan anketi doldurdu. Tanımlayıcı istatistikler, maksimum olabilirlik (ML) analizi ve promax rotasyonu ile açıklayıcı faktör analizi (EFA), AMOS 24' te maksimum olabilirlik yöntemini kullanarak doğrulayıcı faktör analizi (CFA), Hayes'in PROCESSv3.3 makro analizi ile bir dizi moderatör analizi, korelasyon analizi vb. yapıldı. Moderatör analizlerinin sonuçları, algılanan iş stresinin, iş tatmini üzerindeki etkisinin tedarik zinciri esnekliğinin moderatör büyüklüğünün, tedarik zinciri belirsizliğinin boyutlarına bağlı olduğunu göstermiştir. Bu çalışma, tedarik zinciri çalışanları arasında ki, işle ilgili stresi azaltmak için tedarik zinciri esnekliğinin, tedarik zinciri belirsizliğinin olduğu bir ortamda uygulanmasının faydalı olacağını göstermiştir.

Globalization in the business environments, urges companies to shorten product life cycles, increase product variety, and to adapt to technological changes more quickly. Hence, supply chains have become highly complex, and dynamic. In the literature, there have been studies the relationship between supply chain uncertainty, supply chain flexibility and firm performance. We would like to unveil that supply chain flexibility not only effect positively on firm performance in uncertainty environment but also effect to lessen work related stress, employees working manufacturing firms at automotive sector, in Turkey. The first aim of the present study is to investigate the relationship among supply chain flexibility, supply chain uncertainty, job stress, and job satisfaction. The main aim of the present study is to investigating the moderating roles of supply chain flexibility (primary moderator) and supply chain uncertainty (secondary moderator) on the relationship between job stress and job satisfaction. In the present study, 312 participants (85 female, 227 male) completed the questionnaire including Supply Chain Flexibility Scale (SCF), Supply Chain Uncertainty Scale (SCU), Job Stress Scale (JST), and Job Satisfaction Scales (JSA), respectively. Descriptive statistics, Exploratory factor analysis (EFA) with Maximum Likelihood (ML) analysis and a promax rotation, confirmatory factor analysis (CFA) using the maximum likelihood method in AMOS 24, a series of moderated moderation analyses with Hayes' PROCESSv3.3 macro analysis, and correlation analyses etc., were conducted. The results of the moderated moderation analyses indicated that the magnitude of moderation by SCF of the effect of the stress on job satisfaction depended on dimensions of the SCU. The present study suggested that in order to decrease perceived work related stress among supply chain's employees, SCF can be applied in uncertain environment.