İstanbul ili Beyoğlu ilçesi devlet ortaöğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, İstanbul ili Beyoğlu ilçesinde bulunan devlet ortaöğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesine yöneliktir. Araştırmada ayrıca öğretmen algılarının her iki değişken bakımından cinsiyet, yaş, kıdem, mezun olunan fakülte, eğitim durumu, medeni durum ve okul türüne göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul ili Beyoğlu ilçesindeki devlet okulları oluşturmaktadır. Çalışma evreni olarak araştırmanın örneklemini belirlemek için Beyoğlu ilçesinde bulunan tüm resmi devlet liseleri seçilmiştir. Bu liselerde görev yapan öğretmenler tarafından okul müdürlerinin öğretim liderliği boyutlarının ne düzeyde algılandığı ile öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri araştırılmıştır. Araştırmanın verilerini elde etmek için Gümüşeli (1996) ve Toptaş (2016) tarafından geliştirilen ölçekler kendilerinden izin alınarak kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında, SPSS program kullanılarak aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve ANOVA testlerinden yararlanılmıştır. Toplamda 323 kişi ile yürütülen bu çalışmada Öğretim Liderliği Davranışı alt boyutlarında tanımlı görevler için öğretmenler okul müdürlerinin 'çoğunlukla' düzeyinde bu görevleri yerine getirdiklerini algılamışlardır. Bireysel değişkenler bakımından yapılan farklılık analizi sonucunda cinsiyet, mezun olunan fakülte ve medeni durum değişkenleri bakımından öğretmen algıları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamışken, yaş, kıdem ve görev yapılan okul türü değişkenleri bakımından farklı boyutlara ilişkin algılarda istatistiksel bakımdan anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. İstatistiksel bakımdan anlamlı farklılıkların yaş değişkeninde 'Sürekli Görünür Olma' boyutunda 62 yaş ve yukarı gruptaki öğretmenlerden; kıdem değişkeni bakımından 'Amaçları Geliştirme' boyutunda 16-20 yıl arası kıdeme sahip olan öğretmenlerden; Mezun Olunan Fakülte değişkeni bakımından Anadolu İmam Hatip Lisesinde görev yapan öğretmenlerden kaynaklandığı ortaya çıkmıştır. Araştırmanın ilişki aranan bağımlı değişkeni olan 'İşin Anlamlılığı' değişkenine yönelik elde edilen bulgulardan; öğretmenlerin kendilerine yönelik değerlendirmeleri dikkate alındığında genel itibariyle işlerini 'katılıyorum' düzeyinde anlamlı buldukları görülmüştür. Yine bireysel değişkenlerin 'İşin Anlamlılığı' na yönelik algılarda fark yaratıp yaratmadığını ortaya çıkarmak için yapılan farklılık analizi sonucunda cinsiyet ve medeni durum değişkenleri bakımından öğretmen algıları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamış; buna karşın, eğitim durumu, görev yapılan okul türü değişkenleri bakımından öğretmen algıları arasında istatistiksel bakımdan anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Grupların aritmetik ortalama puanları bakımından yaş ve kıdem artışı ile birlikte işin anlamlılığı algılarında azalma görülmüştür. Eğitim durumu bakımından lisans mezunlarının lisans üstü mezunlara göre 'Mesleki Gelişim' ve 'Özerklik' boyutlarında istatistiksel bakımdan anlamlı bir biçimde işlerini daha yüksek düzeyde anlamlı buldukları belirlenmiştir. Görev yapılan okul türü bakımından ise Anadolu Lisesi öğretmenleri 'Özerklik' boyutunda, Mesleki Teknik ve Anadolu Lisesi öğretmenleri de 'Tanınma' boyutunda diğer gruptaki meslektaşlarına göre işlerini anlamlı biçimde anlamlı buldukları ortaya çıkmıştır.This research is aimed at examining the relationship between the teaching leadership behaviors of state high school school principals in the Beyoğlu district of Istanbul and the level of teachers finding their meaningful work. In the study, it was also examined whether teacher perceptions differed significantly in terms of both variables according to gender, age, seniority, graduated faculty, educational status, marital status and school type. The population of the research consists of public schools in the Beyoğlu district of Istanbul. In order to determine the sample of the research as the study universe, all official state high schools in Beyoğlu district were selected. The level of perception of the teaching leadership dimensions of school principals by the teachers working in these high schools and the level of teachers' finding their meaningful work were investigated. In order to obtain the data of the research, the scales developed by Gümüşeli (1996) and Toptaş (2016) were used with their permissions. During the analysis of the data, arithmetic mean, standard deviation, t-test and ANOVA tests were used by using the SPSS program. In this study, which was conducted with 323 people in total, teachers perceived that school principals fulfilled these tasks at the 'mostly' level for the tasks defined in the Instructional Leadership Behavior sub-dimensions. As a result of the difference analysis made in terms of individual variables, there was no significant difference between teacher perceptions in terms of gender, faculty graduated and marital status variables, while a statistically significant difference emerged in perceptions of different dimensions in terms of age, seniority and school type variables. In the age variable of the statistically significant differences, in the dimension of 'Consistently Visible', from the teachers in the 62 years and above group; in terms of seniority variable, teachers who have 16-20 years of seniority in the dimension of 'Developing Goals'; in terms of the graduated faculty variable, it was revealed that it was caused by the teachers working in Anatolian Imam Hatip High School. From the findings obtained for the 'Significance of Work' variable, which is the dependent variable of the research; when teachers' self-evaluations are taken into account, it has been observed that they generally find their work meaningful at the level of 'agree'. Again, as a result of the difference analysis carried out to reveal whether individual variables make a difference in perceptions of 'The Meaningfulness of Work', no significant difference was found between teacher perceptions in terms of gender and marital status variables; on the other hand, there was a statistically significant difference between teacher perceptions in terms of educational status and type of school variables. In terms of the arithmetic mean scores of the groups, a decrease was observed in the perceptions of the meaningfulness of the work with the increase in age and seniority. In terms of educational status, it was determined that undergraduate graduates found their jobs significantly more significant in the 'Professional Development' and 'Autonomy' dimensions compared to graduate graduates. In terms of the type of school, Anatolian high school teachers found their work significantly more meaningful in the dimension of 'Autonomy', and Vocational Technical and Anatolian High School teachers in the dimension of 'Recognition' compared to their colleagues in the other group.