İşitme engelli çocukların annelerinin stres düzeyini ve evlilik doyumlarını yordayan değişkenlerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı işitme engelli çocuğu olan annelerin stres düzeylerini ve evliliklerindeki çift doyumunu çocukta bulunan davranış problemleri, annenin psikolojik sağlamlığı ve demografik değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın örneklemini 6-12 yaş arası işitme engelli çocuğu olan 187 anne oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak 'Kişisel Bilgi Formu', 'Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ)', 'Problem Davranış Ölçeği-Anne-Baba Formu (PDÖ-ABF)', 'Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (PSÖ)' ve 'Ebeveyn Stres İndeksi (ESİ)' kullanılmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel değerlendirilmesi sonucu ebeveyn stresinin çocuğun cinsiyeti, çocuğun iletişim becerisi ve başka özel gereksinimli çocuğa sahip olma durumuna göre farklılaştığı; ekonomik gelir, eğitim düzeyi, çocuğun yaşı, çocuğun tanı alma yaşı, işitme cihazı kullanımı, çocuğun ek engeli olup olmama durumu, iletişim kurma şekli ve işitme kaybı derecesine göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Psikolojik sağlamlık ve ebeveyn stresi arasında negatif ilişki olduğu, ebeveyn stresi ve çift uyumu arasında negatif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Annenin stresi ve çocuğun problem davranışları arasında ise pozitif korelasyon bulunmuştur. Araştırma bulguları ilgili alanyazın bağlamında tartışılarak uygulama ve ileri araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur. Anahtar kelimeler: İşitme engeli, anne stres düzeyi, çift uyumu, psikolojik sağlamlık, problem davranış Tarih: 2017The aim of current study is to examine the stress and marital adjustment of mothers that have hearing impaired children; in relation with their resiliance, demographic variables and their children's problem behaviors. The sample of the study included 187 mothers who have hearing impaired children aged between 6-12. Data was obtained by Socio Demographic Information Form, Dyadic Adjustment Scale (DAS), Problem Behavior Scale- Mother-Father Form (PBS-MFF), The Brief Resilience Scale (BRS), and 'Parent Stress Index (PSI)'. As a result of the statistical evaluation of the data of the study, a significant difference in mothers' stress levels were found depending on their childrens' gender showing that the mothers having a hearing impaired son had higher stress levels than the mothers having a hearing impaired daughter. İn addition to that communication skills of the children and having another kid with special needs made a significant difference on mothers stress levels. In terms of socioeconomic situation, education level, child age, child diagnosis age, child's usage of a hearing device, communication style and hearing loss status no difference was found in mothers' stress levels. A significant negative correlation was found between resilience and mother's stress levels and result showed a negative correlation between mothers' stress levels and dydic adjustment scores. Moreover statistical analysis also yielded a positive correlation between chidren's problem behaviors and mothers' stress levels. The findings of the study were discussed in the light of the current literature on the subject. Keywords: Hearing impairment, mothers stress level, dyadic adjustment, resilience, problem behavior Date: 2017