Yetişkin Bireylerde Yeme Farkındalığı, Sezgisel Yeme ve Ortoreksiya Nervoza Arasındaki İlişki

Abstract

Bu çalışmada yetişkin bireylerde yeme farkındalığı, sezgisel yeme ve ortoreksiya nervoza arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kesitsel çalışma hastanede çalışan 270 birey (165 sağlık çalışanı, 105 idari personel) ile Mayıs ve Ağustos 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Veriler araştırmacı tarafından yüzyüze şekilde toplanmıştır. Bireylere sosyodemografik özellikleri ve antropometrik ölçümlerini içeren tanımlayıcı bilgi formu ile birlikte Yeme Farkındalığı (YFÖ-30), Sezgisel Yeme (IES-2) ve Ortoreksiya Nervoza (ORTO-11) ölçekleri uygulanmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 35,27±10,22 yıl 'dır. Katılımcıların beden kütle indeksi dağılımına göre %4,4'ü zayıf, %52,2'si normal, %28,1'i fazla kilolu, %11,9'u 1.derece obez, 6 kişi (%2,2) 2.derece ve 3 kişi (%1,1) ileri derece obezdir. Ortoreksiya Nervoza Ölçeği toplam puan ortalamaları ile Yeme Farkındalığı Ölçeği'nin Duygusal yeme alt boyut madde puanı arasında çok zayıf düzeyde pozitif yönlü (r:0,233, p=0,000); Bilinçli yeme alt boyut madde puanı ile arasında çok zayıf düzeyde negatif yönlü (r:-0,122, p=0,046) istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır. Ortoreksiya Nervoza Ölçeği toplam puan ortalamaları ile Sezgisel Yeme Ölçeği toplam madde puanı arasında çok zayıf düzeyde pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı ilişki belirlenmiştir (r:0,175, p=0,004). Sezgisel Yeme Ölçeği toplam madde puanı ile Yeme Farkındalığı Ölçeği toplam madde puanı arasında zayıf düzeyde pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı ilişki belirlenmiştir (r:0,480, p=0,000). Bireylerin ortoreksiya eğilimi arttıkça, sezgisel yeme durumunun azaldığı ve yeme farkındalığı alt boyutlarından 'duygusal yeme' nin de azaldığı saptanmıştır ve çalışmada sezgisel yeme durumu arttıkça, yeme farkındalığının da arttığı gözlemlenmiştir. Yeme farkındalığının duygusal yemenin önüne geçmek için bir çözüm niteliğinde olabileceği düşünülmektedir. Ortorektik bireylerde sezgisel yeme davranışının geliştirilmesi ile sürecin daha iyi yönetilebilmesi mümkün olabilmektedir. Ortoreksiya nervoza gibi yeme bozukluklarında, sezgisel yeme ve yeme farkındalığı yaklaşımlarının bir arada kullanılması, geliştirilmesi ve bu konuyla ilgili daha kapsamlı, geniş çalışmaların yapılması büyük önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: Ortoreksiya Nervoza, Sezgisel Yeme, Yeme FarkındalığıThis study aimed to examine the relationship between mindful eating, intuitive eating and orthorexia nervosa in adult individuals. This cross-sectional study was conducted with 270 individuals working in the hospital (165 healthcare workers, 105 administrative staff) between May and August 2023. Data were collected face to face by the researcher. Mindful Eating (MES-30), Intuitive Eating (IES-2) and Orthorexia Nervosa (ORTHO-11) scales were applied to the individuals along with a descriptive information form containing their sociodemographic characteristics and anthropometric measurements. The average age of the participants is 35.27±10.22 years. According to the body mass index distribution of the participants, %4.4 were underweight, %52.2 were normal, %28.1 were overweight, %11.9 were first degree obese, 6 people (%2.2) were second degree obese, and 3 people (%1.1) were severely obese. A very weak positive correlation (r:0,233, p=0,000) was found between the total mean scores of the Orthorexia Nervosa Scale and the Emotional Eating sub-dimension item score of the Mindful Eating Scale; and a very weak negative correlation (r:-0,122, p=0,046) was found between the total mean scores of the Orthorexia Nervosa Scale and the Mindful Eating Scale item score of the Conscious Eating sub-dimension. A very weak positive statistically significant relationship was determined between the total mean scores of the Orthorexia Nervosa Scale and the total item score of the Intuitive Eating Scale (r:0,175, p=0,004). A weak positive statistically significant relationship was determined between the total item score of the Intuitive Eating Scale and the total item score of the Mindful Eating Scale (r:0,480, p=0,000). It was found that as individuals' tendency towards orthorexia increased, intuitive eating decreased and 'emotional eating' from the mindful eating sub-dimensions also decreased, and it was observed in the study that as intuitive eating increased, mindful eating also increased. It is thought that mindful eating may be a solution to prevent emotional eating. By developing intuitive eating behavior in orthorexic individuals, it is possible to better manage the process. In eating disorders such as orthorexia nervosa, it is of great importance to use intuitive eating and mindful eating approaches together, to develop them, and to conduct more comprehensive and extensive studies on this subject.