Beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin yaşam doyumunun kişilik inançları ve yetersizlik duygusuyla ilişkisi: Utancın aracı rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı, beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin yaşam doyumu ile kişilik inançları ve yetersizlik duygusu arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkide utanç duygusunun aracılık rolünü ortaya koymaktır. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemi, 18-25 yaş arası 375 kadın ve 136 erkekten oluşan toplam 511 kişiden oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarak Sosyodemografik Bilgi Formu, Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ), Kişilik İnanç Ölçeği Kısa Formu (KİÖ-KTF), Yetersizlik Duygusu Ölçeği (YDÖ) ve Utanç Pusulası Ölçeği (UPÖ) kullanılmıştır. Araştırma verileri çevrimiçi platformlar üzerinden elde edilmiştir. Veriler, IBM SPSS 25, IBM SPSS AMOS 25 ve Lisrel 8.8 paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Demografik değişkenlerle ilgili bulgularda, cinsiyet, medeni durum ve çalışma durumuna göre yaşam doyumu düzeyinde anlamlı bir farklılık olmadığı, öğrenim durumu ve gelir durumuna göre yaşam doyumu düzeyinde anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur. Öğrenim durumuna göre lisans mezunlarının yaşam doyumu düzeyi, lisansüstü ve lise mezunlarınınkinden daha yüksektir. Gelir durumunda ise yüksek gelirli grubun yaşam doyumu ortalaması, orta ve düşük gelirli gruplarınkinden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Sürekli değişkenlerle ilgili bulgularda ise yaşam doyumu ile çekingen, bağımlı, pasif ve borderline kişilik özellikleri arasında negatif yönlü düşük ilişkiler vardır. Obsesif, antisosyal, narsisist, histrionik, şizoid ve paranoid kişilik özellikleri ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak anlamlı değildir. Yetersizlik duygusunun alt faktörleri olan cesaret, yadsıma ve yararsızlık ile yaşam doyumu arasında negatif yönlü düşük bir ilişki vardır. Utanç duygusunun geri çekilme, kendine saldırma ve diğerine saldırma alt boyutları ile yaşam doyumu arasında negatif yönlü düşük bir ilişki vardır. Kaçınma faktörünün yaşam doyumu ile ilişkisi istatistiksel olarak anlamlı değildir. Aracılık analizi ile ilgili bulgularda ise kişilik inançları ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide yetersizlik duygusu ve utancın aracılık rolü oynadığı sonucuna varılmıştır.The purpose of this research is to examine the relationship between life satisfaction and personality beliefs and feelings of inadequacy of individuals in emerging adulthood and to reveal the mediating role of shame in this relationship. Relational screening, one of the quantitative research designs, was used in the research. The sample of the study consists of a total of 511 people, 375 women and 136 men aged 18-25. Sociodemographic Information Form, Life Satisfaction Scale (YDS), Personality Belief Scale Short Form (BSI-KTF), Sense of Inadequacy Scale (SDS) and Shame Compass Scale (UPS) were used as data collection tools. Research data was obtained through online platforms. The data were analyzed using IBM SPSS 25, IBM SPSS AMOS 25 and Lisrel 8.8 package programs. In the findings related to demographic variables, it was found that there was no significant difference in the level of life satisfaction according to gender, marital status and employment status, while there was a significant difference in the level of life satisfaction according to educational status and income status. According to education level, the life satisfaction level of undergraduate graduates is higher than that of graduate and high school graduates. In terms of income, the life satisfaction average of the high income group was significantly higher than that of the medium and low income groups. In the findings related to continuous variables, there are low negative relationships between life satisfaction and timid, dependent, passive and borderline personality traits. The relationships between obsessive, antisocial, narcissistic, histrionic, schizoid and paranoid personality traits and life satisfaction were not statistically significant. There is a low negative relationship between the sub-factors of the sense of inadequacy, namely courage, denial and uselessness, and life satisfaction. There is a low negative relationship between the sub-factors of shame, namely withdrawal, self-attack and attacking others, and life satisfaction. The relationship between avoidance factor and life satisfaction is not statistically significant. In the mediation analysis, it was concluded that sense of inadequacy and shame played a mediating role in the relationship between personality beliefs and life satisfaction.