Yetişkin bireylerde diyet enerji yoğunluğunun diyet kalitesi ve antropometrik ölçüm değerleri ile olan ilişkisi

Abstract

Bu çalışma, yetişkin bireylerde diyet enerji yoğunluğunun, diyet kalitesi ve antropometrik ölçümlerle ile olan ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, İstanbul İli, Tuzla, Kartal, Pendik ilçelerinde 19-65 yaş arası 271 yetişkin bireyle yürütülmüştür. Katılımcılardan anket formu, fiziksel aktivite saptama formu, 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı alınmıştır. Diyet kalitesinin belirlenmesinde 'Diyet Kalite İndeksi- Uluslararası (DKİ-U)' kullanılmıştır. Buna göre, katılımcıların diyet enerji yoğunluğu 'sadece katı yiyecekler' ve 'katı yiyecekler + içecekler' olmak üzere iki farklı hesaplama yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalamaları 27,99±10,60 yıldır. Katılımcıların 'sadece katı yiyecekler' ortalama diyet enerji yoğunluğu 1,43±0,49, 'Katı yiyecekler + içecek' ortalama diyet enerji yoğunluğu 1,19±0,42 olup, erkeklerin değerleri kadınlardan daha yüksektir (p>0.05). Katılımcıların diyet kalite indeksi 47,8±9,79 olup erkeklerin indeks puanları kadınlardan daha yüksektir (p>0,05). İyi diyet kalitesine sahip katılımcıların diyet enerji yoğunluğu, kötü diyet kalitesi olanlardan daha düşüktür (p<0.001). Hem 'sadece katı yiyecekler' hem de 'katı yiyecekler + içecekler' için belirlenen diyet enerji yoğunlukları ile diyet kalitesi arasında negatif yönlü anlamlı, BKİ, vücut ağırlığı, bel/boy ve bel/kalça oranları arasında pozitif yönlü anlamsız ilişkiler bulunmuştur. Yüksek diyet enerji yoğunluklu bir beslenme şekli diyet kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Tüm bu etkiler antropometrik ölçümler ve besin ögesi alımları üzerinde olumsuz sonuç göstermektedir. Bu durum ise kronik hastalıkların gelişim riski açısından oldukça önemlidir. Bu sebeple sağlığın korunması ve iyileştirilmesi için diyet enerji yoğunluğunun azaltıldığı diyet modellerinin tercih edilmesi önemlidir. Bu doğrultuda diyetisyenler, diyet planlarken sadece enerji hesabını değil diyet kalitesini de gözetmelidirler.This study was conducted to examine the relationship between dietary energy density and diet quality and anthropometric measurements in adult individuals. The study was conducted with 271 adult individuals aged 19-65 in Istanbul, Tuzla, Kartal, Pendik districts. Questionnaire form, physical activity determination form and 24-hour food consumption record were taken from the participants. 'Diet Quality Index- International (DQI-I)' was used to determine diet quality. Accordingly, the dietary energy intensity of the participants was calculated using two different calculation methods: 'solids only' and 'solids + drinks'. The average age of the individuals participating in the study is 27.99 ± 10.60 years. The average dietary energy density of the participants 'solid foods only' is 1.43 ± 0.49, the average dietary energy density of 'solid foods + beverages' is 1.19 ± 0.42, and the values of men are higher than women (p> 0.05). The diet quality index of the participants was 47.8 ± 9.79 and the index scores of men were higher than women (p> 0.05). The diet energy density of participants with good diet quality is lower than those with bad diet quality (p <0.001). There are significant negative correlations between dietary energy density and diet quality determined for both 'solid foods only' and 'solid foods + drinks' and positive meaningful relationships between BMI, body weight, waist / height and waist / hip ratios. A diet with a high diet energy density affects diet quality negatively. All these effects show negative results on anthropometric measurements and nutrient intakes. This is very important in terms of the risk of developing chronic diseases. For this reason, it is important to choose diet models in which dietary energy density is reduced in order to protect and improve health. Accordingly, dietitians should consider not only energy calculation but also diet quality when planning a diet.