Elazığ'da özel spor merkezlerinde egzersiz yapan yetişkinlerin bedeni beğenme ve sosyal medya bağımlılığının beslenme bilgi düzeyleriyle ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Çalışma Elazığ ilinde faaliyet gösteren özel spor salonlarından birine aktif üye olan, en az 6 aydır haftada en az 2 kere spor yapan, 18 yaş üstü, 65 yaş altı kronik rahatsızlığı olmayan 251 kadın katılımcının beslenme bilgi düzeylerinin ölçülmesi, sosyal medya ve bedeni beğenme tutumlarının saptanması amacıyla tasarlanmıştır. Çalışmanın verileri 12 soruluk demografik bilgi anketi, Bedeni Beğenme Ölçeği (BBÖ), Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ)-Yetişkin Formu, Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi (YETBİD) Ölçeği ve Besin Tüketim Sıklığı ile elde edilmiştir. Çalışmanın ölçeklerinden elde edilen toplam puanlar BBÖ'de 22,70; SMBÖ'de toplam ölçek puanı 60,90, sanal tolerans alt boyutu 31,98, sanal iletişim alt boyutu 28,92; YETBİD'de beslenme puanı en az 20 en çok 71, besin tercihi ise en az 12 en çok 47 olarak hesaplanmıştır. BBÖ ile yaş, BKİ ve genel beslenme alışkanlıkları değişkenleri ile yapılan analizler sonucunda anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır (p>0,05). Ölçek puanı arttıkça sosyal medya bağımlılığının arttığı değerlendirildiğinde katılımcı kadınların sosyal medya bağımlılığının çok yüksek olmadığı belirlenmiştir. SMBÖ sanal tolerans alt boyutuyla yaş değişkeni arasında anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05), 18-28 yaş ile 40 yaş ve üstü yaş gruplarında 40 yaş ve üstü lehine anlamlılık belirlenmiş, sanal toleransı daha yüksek bulunmuştur. YETBİD ortalamaları değerlendirildiğinde ise katılımcıların temel beslenmede ortalama, besin tercihi değerlendirmesinde kötü puana sahip olduğu belirlenmiştir. YİBBDÖ (Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği) besin tercihi ve ara öğün sayısı değerlendirmesinde anlamlı bir farklılık belirlenmiş (p<0,05) olup, hiç veya 1 öğün yapan kişilerin YETBİD puanı daha yüksek bulunmuştur. Temel beslenme ve besin tercihi ile öğün atlama nedeni değerlendirmesinde de anlamlı bir farklılık belirlenmiştir (p<0,05). Diyet yapanların temel beslenme ve besin tercihi hakkındaki bilgi düzeyinin daha fazla olduğu görülmüştür. Beslenme ve sağlık arasındaki ilişkinin derecesi ve günlük hayatta uygulanan besin tercihlerinin ne kadar doğru olduğuna dair değerlendirmede ortalama yeterli olduğunu düşünenlerin oranının daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). SMBÖ ile Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği alt gruplarından temel beslenme arasında orta düzeyde pozitif (r=0,33, p=0,01) korelasyon olduğu belirlenmiştir. Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği temel beslenme ve besin tercihleri arasında da orta düzeyde pozitif (r=0,33, p=0,01) korelasyon tespit edilmiştir. BBÖ ve SMBÖ ile YİBBDÖ temel beslenme ve besin tercihi arasındaki ilişkiyi anlamak amacıyla yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda bağımsız değişkenler BBÖ ve SMBÖ, bağımlı değişken olan temel beslenmedeki değişikliklerin %14'ünü açıkladığı; bağımlı değişken olan beslenme tercihindeki değişikliklerin %4'ünü açıkladığı belirlenmiştir. Çalışmada her ne kadar katılımcıların sosyal medya bağımlılığının şiddetli olmadığı görülmüş olsa da sosyal medyada yer alan paylaşımların bedeni beğenme algısını olumsuz yönde etkilediği düşünülmektedir. Bu nedenle genel beslenme bilgisi eğitim sisteminde verilecek beslenme derslerinde küçük yaştan itibaren mutlaka olmalı, sağlıklı ve dengeli beslenme bireylere bir yaşam tarzı olarak kazandırılmalıdır.The study was conducted to measure the nutritional knowledge levels of 251 female participants who are active members of one of the private gyms operating in Elazığ, who have been exercising at least twice a week for at least 6 months, Who do not have chronic diseases, who are over 18 years of age and under 65 years of age, and to determine their social media and body liking attitudes. It was designed for. The data of the study were collected with a 12-question demographic information survey, Body Appreciation Scale (BAS), Social Media Addiction Scale- Adult Form (SMAS-AF), Nutrition Knowledge Level Scale for Adults (NKLSA) Scale and Food Consumption Frequency. The total scores obtained from the study's scales were 22.70 in BAS; In SMAS, the total scale score is 60.90, The virtual tolerance sub-dimension is 31.98, the virtual communication sub-dimension is 28.92; In NKLSA, The nutrition score is calculated as the minimum 20 and maximum 71, and food preference is calculated as minimum 12 and maximum 47. No significant difference was found as a result of the analyzes made with BAS and the variables of age, BMI and general nutrition (p>0.05). Considering that the scale fee increased social media income, it was determined that women's social media consumption was not very high. A significant difference was found between the age variable in the SMAS virtual tolerance sub-dimension. Significance was determined in favor of those aged 40 and over in the age groups of 18-28 and 40 years and above, and virtual tolerance was found to be higher. When NKLSA averages were evaluated, it was determined that the participants had average scores in basic nutrition and poor scores in food preference assessment. A significant difference was determined in the evaluation of NKLSA food preference and number of snacks (p<0,05), and the NKLSA score of those who had no or 1 meal was between the score of 24.39 and 2 meals (22.15). Was found to be higher. A significant difference was determined in the assessment of basic nutrition (p=0.009), food preference (0.010) and the reason for skipping meals (p<0,05). It was observed that the significant difference determined was in favor of those who were on a diet with basic nutrition (47.54) points and food preference (25.53) points. It has been observed that dieters have a higher level of knowledge about basic nutrition and food preferences. It has been determined that the rate of those who think that they are adequate on average in evaluating the degree of relationship between nutrition and health and how correct the food choices applied in daily life are higher. It was determined that there was a moderate positive correlation (r=0,33, p=0,01) between SMAS and the Nutrition Knowledge Level Scale for Adults on basic nutrition. A moderate positive correlation (r=0,33, p=0,01) was also detected between basic nutrition and food preferences in the Nutrition Knowledge Level Scale for Adults. As a result of the multiple linear regression analysis conducted to understand the relationship between BAS and SMAS and NKLSA basic nutrition and food preference, it was found that the independent variables BAS and SMAS explained 14% of the changes in basic nutrition, which is the dependent variable. It was determined that it explained 4% of the changes in the dependent variable, nutritional preference. Although it was observed in the study that the social media addiction of the participants was not severe, it is thought that the posts on social media negatively affect the perception of body liking. For this reason, general nutrition knowledge should be provided from a young age through nutrition lessons in the education system, and healthy and balanced nutrition should be introduced to individuals as a lifestyle. Nutritional knowledge level, social media use and body liking perception should be considered as a whole.