Yetişkinlerde yeme arzusu ve diyet kalitesi düzeyinin beslenme durumuna etkisinin araştırılması

Abstract

İnsan sağlığı beslenme ile doğrudan ilişkilidir. Kaliteli diyet, kişilerin beslenme durumlarına olumlu etkiler sağlar. Yeme arzusunun araştırıldığı birçok çalışmada fizyolojik eksiklikleri gidermek ya da fizyolojik olarak aracılık edilen duygu durum bozukluklarını onarmak ihtiyacından doğduğu belirtilmektedir. Bu çalışma, bireylerin diyet kalitesi ve yeme arzusu düzeylerinin belirlenip beslenme durumuna olan etkisini incelemek amacıyla planlanmıştır. Toplamda 149 katılımcıyla yapılan bu çalışmada, katılımcıların %68,5'i kadın %31,5'i erkek olup yaş ortalaması 31,9±10,2 yıldır. Araştırmaya katılan bireylerin Beden Kütle İndeksi (BKİ) değeri ortalaması 27,3±3,1 kg/m2 (E: 22,9±4,4 kg/m2, K: 24,3±4,5 kg/m2,)'dir (p=0,000). Bel çevresi ortalaması erkek ve kadınlarda sırasıyla; 94,4±11,6 cm ve 75,6±12,9 cm'dir (p=0,000). Erkek bireylerin vücut yağ yüzdesi ve yağsız vücut yüzdesi ortalaması sırasıyla; 24,0±6,0 ve 76,0±6,0 iken kadınlarda bu oranlar sırasıyla; 26,4±6,5 ve 73,6±6,5'dir. Katılımcıların %56,4'ü normal BKİ değerine sahip iken %27,5'i hafif şişman %10,1'i obez sınıfında yer almaktadır. HEİ-2015 ölçeğinden alınan toplam puan ortalaması 50,3±12,4'tür (E: 52,1±10,9, K: 49,5±13,0) (p>0,05). Diyet kalitesi puanı 80-100 arasında olan birey bulunmamaktadır. Katılımcıların %6,7'sinin diyet kalitesi orta seviye, %77,9'unun ise çok kötüdür. Bireylerin Yeme Arzusu Ölçeğinden (YAÖ) aldıkları toplam puan ortalaması 112,3±39,5'tir (E:111,5±34,5, K: 112,7±41,7) (p>0,05). Sigara ve alkol kullanan bireylerin yeme arzularının daha fazla olduğu saptanmıştır (p<0,05). YAÖ alınan toplam puan obez bireylerde normal BKİ değerine sahip bireylere göre daha fazla bulunmuştur (p=0,010). YAÖ toplam puanı ile vücut yağ yüzdesi ve kütlesiyle arasında pozitif, yağsız vücut kütlesiyle arasında negatif korelasyon bulunmaktadır (p<0,05). Bireylerin yemek öncesi ve sırasında yaşanan duygulara göre yeme arzusu arttıkça diyet kalitesi azalmaktadır (p=0,049). Sonuç olarak; yeme arzunun beslenme durumunu üzerinde etkili olduğu ve diyet kalitesiyle ilişkili sonucuna varılmıştır. Diyetisyenlerin, beslenme planı oluştururken bireylerin yeme arzularını da göz önünde bulundurması tedavinin seyrini kolaylaştıracaktır. Çalışmamızda diyet kalitesi ve beslenme durumu arasında ilişki saptanmamış olsa da kaliteli bir diyetin hastalıklardan korunmada etkili olduğu unutulmamalı ve bireylerin sağlıklı beslenmesi için politikalar geliştirilmeli ve yürütülmelidir.INVESTIGATION OF THE EFFECT OF EATING DESIRE AND DIET QUALITY ON NUTRITION STATE IN ADULTS Human health is directly related to nutrition. Quality diet provides positive effects on people's nutritional status. In many studies investigating the desire to eat, it is stated that it arises from the need to correct physiological deficiencies or to repair physiologically mediated mood disorders. This study was planned to determine the dietary quality and desire to eat levels of individuals and to examine their effect on nutritional status. In this study conducted with a total of 149 participants, the mean age was 31.9 ± 10.2 years and the gender distribution was; 68.5% of them were women and 31.5% of them were men. The average Body Mass Index (BMI) value of the individuals participating in the study is 27.3 ± 3.1 kg / m2 (M: 22.9 ± 4.4 kg / m2, F: 24.3 ± 4.5 kg / m2). (p = 0.000). The average waist circumference in men and women, respectively; 94.4 ± 11.6 cm and 75.6 ± 12.9 cm (p = 0.000). Average body fat percentage and fat free body percentage of male individuals, respectively; It is 24.0 ± 6.0 and 76.0 ± 6.0. These rates in women, respectively; 26.4 ± 6.5 and 73.6 ± 6.5. While 56.4% of the participants have a normal BMI value, 27.5% of them are slightly obese and 10.1% are in the obese class. The total mean score obtained from the HEI-2015 scale is 50.3 ± 12.4 (M: 52.1 ± 10.9, F: 49.5 ± 13.0) (p> 0.05). There is no individual with a diet quality score between 80-100. The diet quality of 6.7% of the participants was moderate and 77.9% of them were very bad. The total score that individuals got from the Food Craving Questionnaire (FCQ) is 112.3 ± 39.5 (M: 111.5 ± 34.5, F: 112.7 ± 41.7) (p> 0.05). It was found that individuals who smoke and alcohol have more desire to eat (p <0.05). The total score of FCQ was found to be higher in obese individuals compared to individuals with normal BMI (p = 0.010). There is a positive correlation between FCQ total score and body fat percentage and mass, and a negative correlation with fat free body mass (p <0.05). As the desire to eat increases according to the emotions experienced before and during the meal, the diet quality decreases (p=0.049). Consequently; It was concluded that desire to eat has an effect on nutritional status and is related to diet quality. Considering the eating desires of the dietitians while creating a nutrition plan will facilitate the course of the treatment. Although no relationship was found between diet quality and nutritional status in our study, it should not be forgotten that a quality diet is effective in preventing diseases, and policies should be developed and implemented for healthy nutrition of individuals.