Yetişkinlerde kronotip ile vücut bileşimi ve beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

İnsanların temel gereksinimlerinden biri olan beslenme sirkadiyen ritimden önemli ölçüde etkilenmektedir. Besin içeriği, beslenme sıklığı, beslenme zamanı ve günlük tüketilen besin miktarı sirkadiyen ritme göre farklılık göstermektedir. Kesitsel türde olan bu çalışma ile yetişkinlerde kronotip ile vücut bileşimi ve beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesini amaçlamıştır. Çalışma Nisan 2022- Eylül 2022 tarih arasında Mersin'de özel bir beslenme danışmanlık merkezine başvuran 27 kişi erkek, 83 kişi kadın olmak üzere 110 katılımcı ile yürütülmüştür. Çalışmaya 18 yaş ve üzerinde olan ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan bireyler dâhil edilirken, 18 yaşından küçük ve araştırmaya katılmayı kabul etmeyen bireyler ise çalışmaya dâhil edilmemiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında antropometrik ve demografik bilgileri elde etmek amacıyla 'tanımlayıcı bilgi formu', kronotipi belirlemek amacıyla 'Sabahçıl-Akşamcıl Ölçeği' ve günlük besin tüketimin takibini gerçekleştirebilmek için 'Besin Tüketim Kaydı Formu' kullanılmıştır. Tüm formlar araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak kişilere uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, uyku süresi ile BKİ ve yağ oranı arasında pozitif yönde; su yüzdesi ile de negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Akşamcıl tipe sahip bireylerin vücut yağ oranı sabahçıl tipe sahip olanlara kıyasla daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). Akşamcıl kronotip özelliğine sahip bireylerin kahvaltı öğününü sıklıkla atladığı ve yağ (%), karbonhidrat, çoklu doymamış yağ asidi, tekli doymamış yağ asidi, doymuş yağ asidi, omega 6 ve kafein tüketiminin daha fazla olduğu görülmüştür (p<0,05). Ayrıca, protein (%), lif ve çözünmemiş lif tüketim miktarı ise sabahçıl kronotipe sahip bireylerde daha fazladır (p<0,05). Araştırma sonuçları, beslenmenin sirkadiyen ritimden önemli ölçüde etkilendiğini göstermektedir. Bu yüzden kronotip özellikleri dikkate alarak daha fazla çalışma yapılması, bireylerin sağlıklarının korunması için fayda sağlayacaktır. Anahtar kelimeler: beslenme, kronotip, sirkadiyen ritim, vücut bileşeni

Nutrition, which is one of the basic needs of people, is significantly affected by the circadian rhythm. Nutrient content, feeding frequency, feeding time and daily amount of food consumed vary according to circadian rhythm. This cross-sectional study aimed to determine the relationship between chronotype and body composition and dietary habits in adults. This study was carried out with 110 people (27 male and 83 female) who applied to a private nutrition counseling center in Mersin between April 2022 - September 2022. Individuals aged 18 and over and volunteering to participate in the study were included in the study, while individuals under the age of 18 who did not agree to participate in the study were not included in the study. 'Descriptive information form' was used to collect anthropometric and demographic information, 'Morning-Evening Scale' to determine the chronotype, and 'Food Consumption Record Form' to track daily food consumption. All forms were administered to the individuals by the researcher using face-to-face interview technique. As a result of the research, there is a positive relationship between sleep duration and BMI and fat ratio; It was determined that there was a negative relationship with the percentage of water (p<0.05). It was determined that the body fat ratio of individuals with evening type was higher than those with morning type (p<0.05). It was observed that individuals with evening chronotype frequently skipped breakfast and consumed more fat (%), carbohydrates, polyunsaturated fatty acids, monounsaturated fatty acids, saturated fatty acids, omega 6 and caffeine (p<0.05). In addition, the amount of protein (%), fiber and undissolved fiber consumption was higher in individuals with morningness (p<0.05). Our research results show that nutrition, which is one of the basic needs of people, is significantly affected by the circadian rhythm. Therefore, further studies taking into account the chronotype features will be beneficial for the protection of the health of individuals. Key words: nutrition, chronotype, circadian rhythm, body component