Çinceden Türkçeye çevrilen sosyal bilim metinlerinin kataloglanmasındaki transkripsiyon sorunlarına çeviribilimsel bir bakış: Milli Kütüphane örneği

Abstract

Milli Kütüphane, Türkiye'de en fazla esere sahip kütüphane olup online veri tabanı Kâşif otomasyonu sayesinde birçok disiplinde araştırma yapılmasına olanak sağlar. Bu çalışma, 1923-2019 yılları arasında Kâşif otomasyonunda kayıtlı Çinceden Türkçeye çevrilmiş sosyal bilim metinlerine odaklanmaktadır. Çin sisteminin çeviri yoluyla Türkçeye nasıl girdiği istatistiksel verilere dayalı olarak ele alınmaktadır. Çalışmada ilk olarak Kâşif otomasyonunda yazar ve tercüme eserlerin isimlerinin yazılmasında kullanılan transkripsiyon yöntemleri incelenecek ve uygulamada karşılaşılan sorunlar tartışılacaktır. Bu amaçla Çincede kullanılan transkripsiyon sistemleri tanıtılacak, ardından hem Kâşif otomasyonunda hem de çevirilerin yanmetinlerinde kullanılan transkripsiyon sistemleri ve sorunları ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Son olarak transkripsiyonlarda yapılan hatalar vaka çalışmaları ile gösterilecek ve çözüm önerileri getirilecektir. Çalışmanın temel amacı, 1923'ten günümüze sosyal bilim metinlerinin çevirileri aracılığıyla alfabesiz bir dil olarak Çincenin Türk kültür sistemine nasıl girdiğini betimleyici çeviri çalışmaları perspektifinden araştırmaktır.

The National Library has the highest number of works printed in Turkey and enables research in many disciplines thanks to its online database, known as 'Kâşif automation.' The present study focuses on the social science texts translated from Chinese into Turkish, recorded in the Kâşif automation system since 1923. Based on the statistical data in Kâşif, the study deals with how Chinese works entered the Turkish cultural and linguistic system through translation. First, the study examines the methods used in Kâşif for transcribing the authors' names and translations with Latin alphabets and then discusses practical problems that transcription systems may cause. The study also compares transcriptions in Kâşif's database with the physical paratextual data of such works and presents case studies to check their reliability in transcription. The present thesis aims primarily to explore how Chinese as a language without alphabets entered the Turkish cultural and linguistic system through the translation of social science texts since 1923 from the perspective of descriptive translation studies.