60-66 aylık okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyete dayalı görüşlerinin karşılaştırılması: Şanlıurfa örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Şanlıurfa ili merkez 'Haliliye' ilçesi ile 'Harran' ilçesinde bulunan 60-66 ay okul öncesi çocuklarının toplumsal cinsiyete dayalı görüşlerinin incelenmesi ve bu iki farklı ilçede bulunan çocukların görüşlerinin karşılaştırılmasını yapıp incelemektir. Çalışmada nicel yöntemlerden nedensel-karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ili, merkez Haliliye ilçesinde ve Harran ilçelerinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Bağımsız Devlet Anaokulları ile Devlet Ana Sınıflarına devam eden herhangi bir engeli bulunmayan normal gelişim gösteren 60-66 aylık toplam 300 okul öncesi çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak ''Çocuk Demografik Bilgi Formu'' ve araştırmacı tarafından tasarlanan ''Çocukların Toplumsal Cinsiyete Yönelik Görüşlerini Değerlendirme Aracı'' kullanılmıştır. Verilerin analizinde araştırma sorularına bağlı olarak; kategorik değişkenler yüzde olarak, normal dağılım göstermeyen sayısal değişkenler ise medyan, minimum ve maksimum olarak gösterilmiştir. Araştırmada kullandığımız faktörler normal dağılım göstermediği için ikili grupların karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi, grupların karşılaştırılmasında Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Gruplar arasındaki verilerin yüzdesi karşılaştırılırken Ki-Kare testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre değerlendirme aracında yer alan oyunlar, oyuncaklar, meslekler, gündelik aktiviteler, aksesuarlar ve fiziksel (dış görünüş) özellikler olmak üzere tüm alt temalar ve maddelerinde çocukların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri ve bu alt tema ve maddelerinden aldıkları toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüş puanları arasında bu iki ilçe arasında farklılık olduğu görülmüştür. Aynı şekilde çocukların toplam değerlendirme puanlarına yönelik toplumsal cinsiyet puanları arasında da iki ilçe arasında farklılık olduğu görülmüştür. Değerlendirme aracındaki alt tema ve maddelerinden aldıkları ayı ayrı hesaplanan puanlar ile toplam değerlendirme aracı puanları sonucuna göre Merkez Haliliye ilçesindeki çocukların Harran ilçesindeki çocuklardan daha yüksek puanlar aldığı ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar bize; merkez Haliliye ilçesindeki çocukların Harran ilçesindeki çocuklara göre daha az toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına sahip olduğunu, Harran ilçesindeki çocukların ise geleneksel toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına sahip olduğunu göstermektedir. Çocukların toplumsal cinsiyete dayalı değerlendirme toplam puanlarının çocukların ve ailelerin demografik özelliklerine ilişkin sonuçlar ise; az kardeş sayısına sahip, ilk ve son doğum sırasına sahip ve çekirdek aile tipine sahip çocukların değerlendirme toplam puanlarının daha yüksek olduğu aynı şekilde ebeveynleri orta yaş grubunda olan, eğitim düzeyi yüksek olan ve meslekleri memur (öğretmen, polis, doktor vb.), esnaf ve diğer (avukat, psikolog vb) olan çocukların toplam test puanlarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu yüksek puanlar ise bize bu demografik özelliklere sahip çocukların daha az toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına sahip olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Dönem, Cinsel Gelişim, Cinsiyet Rolü, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Kalıp Yargıları

The purpose of this study is to examine the gender-based views of 60-66 month-old preschool children in the central districts of 'Haliliye' and 'Harran' located in Şanlıurfa province, and to compare and analyze the views of the children in these two different districts. The causal-comparative model, one of the quantitative methods, has been used in the study. The study group of the research has been determined with the purposive sampling method. The study group of the research consists of a total of 300 pre-school children between the ages of 60-66 months who do not have any disabilities and have developed normally, who attend Independent State Kindergartens affiliated with the Turkish Ministry of National Education and who are continuing to study at State Kindergartens during the 2020-2021 academic year in the districts of central Haliliye and Harran, located within the province of Şanlıurfa. In the research, 'Child Demographic Information Form' and 'Children's Views on Gender Evaluation Tool', which was designed by the researcher, were used as data collection tools. Depending on the research questions in the analysis of the data, categorical variables are represented as percentages and numerical variables that do not show normal distribution are represented as median, minimum and maximum. Since the factors we used in the study did not show normal distribution, Mann Whitney U test was used to compare paired groups, and Kruskal-Wallis H test was used to compare unpaired groups. The Chi-square test was used when comparing the percentage of data between groups. According to the results obtained from the research, there were differences between the two districts in terms of their opinion scores on gender roles and the gender roles they inherit from sub-themes and items of the assessment tool, which include games, toys, occupations, daily activities, accessories and physical appearance. Likewise, a difference between the two districts in terms of the gender scores of the children counting towards their total evaluation scores, was observed. According to the scores calculated separately from the sub-themes and items in the assessment tool and the total assessment tool scores, it is revealed that the children in the central Haliliye district scored higher than the children in the Harran district. These results show us that children in central Haliliye district hold less gender stereotype biases than children in Harran district, while children in Harran district hold more traditional gender stereotype biases. When analyzed through the demographic characteristics of children and their families, the children's gender-based assessment total scores conclude that children with fewer of siblings, children with the first and last birth order and children raised in a nuclear family have higher overall evaluation scores. Similarly, it was concluded that the children whose parents are middle-aged, which have a higher education level and who are civil servants (teachers, police, doctors, etc.), tradesmen and other profession groups (lawyer, psychologist, etc.) have a higher total score. These high scores show us that children with these demographic characteristics have less gender stereotype biases. Keywords: Preschool Period, Sexual Development, Gender Role, Gender, Gender Stereotypes