Kadın sağlık çalışanlarının kadın erkek eşitliği açısından değerlendirilmesi: Bir ölçek geliştirme

Abstract

Toplumsal cinsiyette eşitlik, fırsatları kullanma, kaynakların ayrılması ve kullanımında, hizmetleri elde etmede bireyin cinsiyeti nedeniyle ayrımcılığa maruz kalmamasını amaçlamaktadır. Kadınların çoğunlukta bulunduğu sağlık sektöründe cinsiyete gore hak, özgürlük ve sorumlulukların paylaşımında adalet ve hakkaniyetin önemi yaşanan sorunlardan dolayı artmaktadır. Sağlık çalışanlarının kadın erkek eşitliği açısından değerlendirilerek, yaşanan sorunları gösteren çalışmanın amacı, kadın sağlık çalışanlarının toplumsal cinsiyet eşitliği açısından durumunu gösteren bir ölçek geliştirmektir. Geliştirilen ölçek çalışması demografik verilerle birlikte 1343 sağlık çalışanına uygulanmış olup, 54 sağlık çalışanına, oluşturulan yarı yapılandırılmış soru formu üzerinden odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma nicel ve nitel araştırma tasarımında olduğundan dolayı karma modeldir. Ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.928 bulunmuştur. SPSS 2023 programı yardımıyla verilerin açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi için ise LISREL programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış 5 alt boyutlu 28 maddelik 'Sağlıkta Toplumsal Cinsiyet Eşitliği' ölçeği geliştirilmiştir. Nicel çalışmanın analiz sonuçlarına göre; kuşaklar değiştikçe cinsiyet kalıp yargısı azalmaktadır. Kadınlar, eğitim seviyesi yüksek olanlar ve bekarlar cinsiyet eşitliğine daha çok sahip çıkmaktadır. Nitel araştırma verilerinin analizi için MAXQDA 2022 programı kullanılmıştır. Katılımcıların görüşlerine göre, kadınlar daha çok mobbinge uğramaktadır. Toplumsal roller ile baskılandıklarından, yönetime katılım daha azdır. Fırsatların eşit dağıtılmadığı savunulmaktadır. Bu çalışmanın sonucunda, kadın sağlık çalışanlarının fırsat eşitsizliğine, özgürlük kısıtlamasına, kültürel normlar ile gelen toplumsal rollerin iş yaşam dengesinde yaşadıkları sorunlar gün yüzüne çıkmıştır. Yine çözümü kendileri bularak, eşitsizliği dengelemek adına erkek meslektaşlarından daha çok çalıştıkları bildirilmiştir. Sağlık hizmeti sunumunda politika, strateji ve uygulamalara 'toplumsal cinsiyet eşitliğine' duyarlı bir bakış açısının getirilmesi önerilmektedir.

Gender equality aims to ensure that individuals are not discriminated against because of their gender in the use of opportunities, allocation and utilization of resources, and obtaining services. In the health sector, where women are the majority, the importance of justice and equity in the sharing of rights, freedoms, and responsibilities according to gender is increasing due to the problems experienced. The aim of the study, which shows the problems experienced by evaluating health workers in terms of gender equality, is to develop a scale that shows the status of female health workers in terms of gender equality. The developed scale was applied to 1343 healthcare workers with demographic data, and focus group interviews were conducted with 54 healthcare workers through a semi-structured questionnaire. The study is a mixed model since it is in quantitative and qualitative research design. The Cronbach alpha reliability coefficient of the scale was found to be 0.928. Exploratory factor analysis of the data was conducted with the help of SPSS 2023 program. LISREL program was used for confirmatory factor analysis. As a result of the research, a 28-item 'Gender Equality in Health' scale with 5 sub-dimensions was developed with validity and reliability. According to the analysis results of the quantitative study, gender stereotypes decrease as generations change. Women, those with higher education level and singles are more supportive of gender equality. MAXQDA 2022 program was used for the analysis of qualitative research data. According to the views of the participants, women are subjected to mobbing more. Since they are oppressed by social roles, they are less likely to participate in management. It is argued that opportunities are not distributed equally. As a result of this study, the problems experienced by female healthcare workers in the work-life balance due to inequality of opportunity, restriction of freedom, cultural norms, and social roles were brought to light. Again, it was reported that they found the solution themselves and worked harder than their male colleagues in order to balance the inequality. It is recommended that a perspective sensitive to 'gender equality' be introduced into policies, strategies, and practices in health service delivery.