5-6 yaş grubu çocuklar için Türkçe yazılmış resimli çocuk kitaplarında değerler analizi

Abstract

5-6 yaş grubu çocuklar için Türkçe yazılmış 2000-2007 yılları arasında ve 2014 yılında basılmış resimli çocuk kitaplarında yer alan arkadaşlık, başarı, bilgelik, hoşgörü, iyilikseverlik, mutluluk, nezaket, saygı, sevgi ve sorumluluk değerlerini incelemeyi amaçlayan bu araştırma, nitel araştırmanın içerik analizi deseninde tasarlanmıştır. Değerlerin kitaplarda yer alma oranlarını belirlemek amacıyla ise nicel araştırma yöntemlerinden betimsel model kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 5-6 yaş grubu çocuklar için yerli ve çeviri Türkçe yazılmış resimli çocuk kitaplarıdır. Araştırmanın örneklemi, ölçüt örneklem stratejisi ile belirlenen 5-6 yaş grubu çocuklar için 2000-2007 ve 2014 yılları arasında Türkçe yazılmış yerli ve çeviri toplam 40 resimli çocuk kitabından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen 'Değerler Kontrol Listesi' kullanılmıştır. 'Değerler Kontrol Listesi'nde 10 farklı değer yer almaktadır. Resimli çocuk kitapları için araştırmanın amacına uygun olarak içerik analizi yapılmıştır. Elde edilen ham verilerden kodlar belirlenip, alt kategoriler oluşturulmuş ve bunlar yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, resimli çocuk kitaplarında değerlere 2000-2007 yılları arasında yayınlanan kitaplarda daha az (%46.80) yer verildiği; 2014 yılında yayınlanan kitaplarda daha fazla (%53.20) yer verildiği görülmüştür. 2000-2007 yılları arasında yayınlanan resimli çocuk kitaplarında en fazla sevgi, en az ise hoşgörü değerine yer verilmiştir. 2014 yılında yayınlanan resimli çocuk kitaplarında en fazla sevgi, en az ise bilgelik değerine yer verilmiştir. Resimli çocuk kitaplarında değerlere yerli kitaplarda daha fazla (%54.99) yer verildiği; çeviri kitaplarda daha az (%45.01) yer verildiği tespit edilmiştir. Resimli çocuk kitaplarında yerli kitaplarda en fazla sevgi değerine, en az bilgelik ve saygı değerlerine yer verilmiştir, hoşgörü değerine yer verilmemiştir. Çeviri kitaplarda en fazla sevgi, en az hoşgörü değerine yer verilmiştir. Yerli ve çeviri resimli çocuk kitaplarının değerlere yer verme durumunun farklılaştığı, yerli kitaplarda değerleri zedeleyici örneklerin olduğu, çeviri kitapların değeri kazandırmaya yönelik olumlamalara yer verdiği tespit edilmiştir. Çeviri kitaplar değerleri doğru davranışa yönelik ipuçları sunacak şekilde aktarırken yerli kitaplar söz konusu değeri kelime tekrarlarıyla kazandırmayı hedeflemektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda, resimli çocuk kitaplarında bilgelik, farklılıklara saygı, hoşgörü, iyilikseverlik, hayvan sevgisi ve sorumluluk değerlerine daha fazla yer verilmesi gerektiği, değer aktarımında değerleri zedeleyecek cümlelere yer verilmemesi gerektiği, değerlerin olumlu örnekler üzerinden ve doğru davranışa yönelik fikir verecek şekilde aktarılmasının daha doğru olacağı söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Resimli Çocuk Kitapları, Değerler, Değerler Eğitimi, Çocuk Edebiyatı. Tarih: Şubat, 2018This study aims to examine the values of friendship, success, wisdom, tolerance, benevolence, happiness, courtesy, respect, love and responsibility in the children's books published in the years between 2000 and 2007 and in 2014 written in Turkish for 5-6 year old children. It is designed in content analysis pattern of qualitative research. A descriptive model of quantitative research methods was used to determine the frequency of values in picture books. The sample of the study consists of 40 children's picture books which are translated into Turkish and written in Turkish between 2000 and 2007 and in 2014 for the 5-6 age group determined by the criterion sampling strategy. The researcher developed a checklist as a data collection tool which is values checklist. Values checklist contains 10 different values. In accordance with the purpose of the study, content analysis was conducted for determining codes. Firstly, codes were identified from the raw data obtained, then subcategories were created and interpreted. As a result of the research, there are 46.80% values in the children's picture books published between 2000 and 2007; 53.20% values published in 2014, in analyzed picture books. In the children's picture books published between 2000 and 2007, while love is the most mentioned value, tolerance was the least mentioned value. In 2014, love is the most mentioned value and wisdom is the least included. In the children's picture books, the frequency of values is more (54.99%) in the Turkish books than (45.01%) in translated books. Children's picture books which are written in Turkish contain the highest frequency of love whereas wisdom and respect have the lowest frequency. Tolerance value is not included as a value. The translated books contain the highest frequency of love and the value of tolerance has the lowest frequency. It is found that children's picture books, those translated into Turkish and those written in Turkish differ in terms of inclusion of values. The books which are written in Turkish have damaging examples and the translated books have positive examples. The translated books aim to convey the tips for proper behavior while in Turkish picture books aim to bring in the values with the repetition of words. Regarding results of the study, it is necessary to give more importance to the value of wisdom, respect for differences, tolerance, benevolence, animal love and responsibility in the children's picture books, to not include any words which damage values transfer and to transfer the values through positive examples toward proper behavior. Keywords: Pre-school Education, Children's Picture Books, Values, Values Education, Children's Literature. Date: February, 2018